Bài này ghi chép về quốc vương/hoàng đế nước Nam Việt thời căn nhà Triệu. Đối với quân căn nhà chư hầu nước Triệu thời Chiến Quốc nhập lịch sử hào hùng Trung Quốc, coi Triệu Vũ Linh vương vãi.
Bạn đang xem: triệu đà là ai
Triệu Vũ Đế 趙武帝 | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Vua Nam Việt (chi tiết...) | |||||||||||||
Tượng thờ Thành hoàng Triệu Đà đặt điều bên trên Miếu Nam Việt Vương | |||||||||||||
Hoàng đế Nam Việt | |||||||||||||
Trị vì | 208 TCN hoặc 205 TCN hoặc 204 - 137 TCN | ||||||||||||
Tiền nhiệm | Sáng lập triều đại | ||||||||||||
Kế nhiệm | Triệu Văn Đế | ||||||||||||
Thông tin cậy chung | |||||||||||||
Sinh | 257 TCN hoặc 235 TCN huyện Chân Định (真定), quận Hằng Sơn (恒山), ni là tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc | ||||||||||||
Mất | 137 TCN (99 hoặc 120 tuổi) Phiên Ngung (nay là TP.HCM Quảng Châu Trung Quốc, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc) | ||||||||||||
Phối ngẫu | ? | ||||||||||||
Hậu duệ |
| ||||||||||||
| |||||||||||||
Triều đại | Nhà Triệu | ||||||||||||
Thân phụ | Nhâm Ngao |
Triệu Vũ Đế (chữ Hán: 趙武帝, 257 TCN hoặc 235 TCN - 137 TCN), húy Triệu Đà (chữ Hán: 趙佗), là vị vua thứ nhất của nước Nam Việt, án ngữ bên trên Quảng Đông và miền bắc nước ta VN. Ông vốn liếng là kẻ Hoa, quê quán ở thị xã Chân Định (真定), quận Hằng Sơn (恒山) (ngày ni là thị xã Chính Định (正定), tỉnh Hà Bắc), miền Bắc Trung Quốc.[1]
Triệu Đà vốn liếng là võ tướng tá căn nhà Tần, theo đòi mệnh lệnh Tần Thủy Hoàng dẫn quân xuống chinh trừng trị miền Nam (khi này đó là bờ cõi của những cỗ tộc Bách Việt). Ông chiếm lĩnh được những vùng ni là Quảng Đông, Quảng Tây. Triệu Đà cũng xin xỏ Tần Thủy Hoàng di dân 50 vạn người kể từ Trung Hoa cho tới vùng này nhằm mục đích đồng hóa người phiên bản địa theo đòi văn hóa truyền thống Trung Quốc (ngày ni gọi là quyết sách "Hán hóa"). Năm 210 TCN, căn nhà Tần ở Trung Hoa tiêu vong, nhận ra triều đình TW tiếp tục sụp sụp đổ, Triệu Đà bèn tách rời khỏi cát cứ, xưng đế và lập nên nước Nam Việt và thống trị xuyên suốt tiến độ 207-137 TCN[1]. Năm 179 TCN, Nam Việt xâm cướp thành công xuất sắc nước Âu Lạc của An Dương Vương.
Sau Lúc căn nhà Hán đã thử căn nhà Trung Hoa, Lúc về già nua, Triệu Đà tiếp tục đưa ra quyết định vứt việc xưng đế, quy phục căn nhà Hán (nhưng vẫn xưng hoàng thượng ở nhập Nam Việt). Triệu Đà ghi chép thư nhờ Lục Giả gửi mang lại vua Hán, nhập thư ông tiếp tục xác nhận rằng bản thân là kẻ Trung Hoa, và căn nhà Triệu là chư hầu đáp ứng mang lại căn nhà Hán, thay cho mặt mũi vua Hán nhằm thống trị dân "Man Di" phía Nam (chỉ người Việt thời đó).[2]
Thời phong loài kiến, những căn nhà sử học tập VN tôn vinh thuyết Thiên mệnh của Nho giáo (cho rằng ngôi vua là vì "Trời định", còn xuất thân ái của vua ko quan lại trọng) nên nhìn nhận Triệu Đà là vua VN. Đến thời văn minh, những căn nhà sử học tập tôn vinh độc lập dân tộc bản địa, vua cần là kẻ đại diện thay mặt mang lại dân tộc bản địa, nên ý niệm thời phong loài kiến bị chưng vứt và Triệu Đà được xem là kẻ xâm lăng (vì Triệu Đà vốn liếng là kẻ Trung Hoa, theo đòi mệnh lệnh Tần Thủy Hoàng lịch sự xâm cướp nước Việt và ông tao còn mò mẫm cơ hội "Hán hóa" người Việt).
Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]
Sách Đại Việt sử ký toàn thư dẫn lại biên chép của Sử ký Tư Mã Thiên, Từ đó Triệu Đà vốn liếng người thị xã Chân Định (真定), quận Hằng Sơn (恒山), đời căn nhà Tần (ngày ni là thị xã Chính Định (正定), tỉnh Hà Bắc), Trung Quốc[1].
Triệu Đà là tướng tá trong phòng Tần, được mệnh lệnh Tần Thủy Hoàng đem quân tấn công xuống vùng Nam, không ngừng mở rộng bờ cõi mang lại căn nhà Tần. Khi căn nhà Tần sụp sụp đổ, Triệu Đà Lúc bại đang khiến quan lại thống trị ở phía Nam (nay là tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây). Nhân thời cơ Trung Hoa rối loàn, Triệu Đà tự động xưng vương vãi nhằm lập nên nước Nam Việt, trị vì như thế khoảng chừng từ thời điểm năm 207 TCN cho tới năm 137 TCN, xưng là Nam Việt Vũ Vương hoặc là Nam Việt Vũ Đế.
Năm rơi rụng của Triệu Đà được những mối cung cấp sử liệu thống nhất là 137 TCN. Về năm sinh của Triệu Đà, những mối cung cấp tư liệu nhắc không giống nhau. Đại Việt sử ký toàn thư của sử thần Ngô Sĩ Liên chép rằng ông sinh vào năm 258 TCN, tức là lâu 121 tuổi hạc.[3]
Các căn nhà phân tích lúc này lại địa thế căn cứ theo đòi một dòng sản phẩm nhập Hán thư của Ban Cố cho thấy ông nhập cuộc nam giới chinh từ thời điểm năm trăng tròn tuổi[cần dẫn nguồn] và này đó là thời khắc 13 năm trước đó Lúc Lưu Bang xây dựng căn nhà Hán (202 TCN), tức là ông sinh vào năm 235 TCN và nhập cuộc nam giới chinh từ thời điểm năm 215 TCN, năm 214 TCN được Tần Thủy Hoàng phong thị xã mệnh lệnh Long Xuyên.[4] Theo fake thuyết này, Triệu Đà lâu 99 tuổi hạc.
Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]
Bình tấp tểnh khu đất Lĩnh Nam[sửa | sửa mã nguồn]
- Xem thêm: Chiến giành giật Tần-Việt


Sau Lúc thống nhất bảy nước, Tần Thủy Hoàng hợp tác bình tấp tểnh vùng khu đất Bách Việt ở Lĩnh Nam.
Năm 218 trước Công Nguyên, Tần Thủy Hoàng sai Đồ Thư (屠睢)[5] thực hiện căn nhà tướng tá, lãnh đạo 50 vạn quân lên đường bình tấp tểnh miền Lĩnh Nam. Khi Đồ Thư chiếm lĩnh được vùng khu đất Lĩnh Nam, Tần Thủy Hoàng lập nên tía quận là Nam Hải (Quảng Đông), Quế Lâm (đông bắc Quảng Tây) và Tượng quận. Đồ Thư chiếm lĩnh được nhiều khu đất đai tuy nhiên sau cuối bị tử trận.
Tần Thủy Hoàng sai Nhâm Ngao (壬嚣)[6] nằm trong Triệu Đà cho tới thống trị vùng Lĩnh Nam. Nhâm Ngao thực hiện Quận úy quận Nam Hải. Nam Hải bao gồm tư thị xã Bác La, Long Xuyên,[7] Phiên Ngung và Yết Dương; nhập bại thị xã Long Xuyên toạ lạc cần thiết nhất về địa lý và quân sự chiến lược, được giao phó bên dưới quyền Triệu Đà thực hiện Huyện mệnh lệnh.
Sau Lúc cho tới thủ phủ Long Xuyên nhậm chức, Triệu Đà vận dụng quyết sách "hoà tập dượt Bách Việt" mặt khác xin xỏ Tần Thủy Hoàng di dân 50 vạn người kể từ Trung Nguyên cho tới vùng này, tăng nhanh quyết sách "Hoa Việt dung hợp" (hòa lẫn lộn người Hoa Hạ và người Lĩnh Nam).
Ly khai căn nhà Tần[sửa | sửa mã nguồn]
Tần Thủy Hoàng bị tiêu diệt (210 TCN), Tần Nhị Thế nối ngôi, khởi nghĩa Trần Thắng, Ngô Quảng nổ rời khỏi năm 209 TCN, rồi tiếp sau là cuộc chiến tranh Hán-Sở thân ái Lưu Bang và Hạng Vũ (từ năm 206 TCN), Trung Nguyên rớt vào cảnh rối ren tao loạn.
Năm 208 TCN, Quận uý Nam Hải là Nhâm Ngao bị bệnh trở nặng, trước lúc bị tiêu diệt mang lại gọi Triệu Đà đang được trong thời điểm tạm thời thực hiện Huyện mệnh lệnh Long Xuyên cho tới, nhắn gửi thám thính đại ý rằng:
- Vùng khu đất Nam Hải với núi chắn, với hải dương kề, đặc biệt tiện lợi mang lại việc dựng nước và chống thủ ngăn chặn quân team kể từ Trung Nguyên (tức chống TW Trung Quốc) tấn công xuống,
và mặt khác đầu tiên chỉ định Triệu Đà nối quyền thống trị quận Nam Hải.
Không lâu, Nhâm Ngao bị tiêu diệt, Triệu Đà gửi mệnh lệnh cho tới quan lại quân những cửa ngõ ngõ Lĩnh Nam, canh phòng chống phòng quân team Trung nguyên vẹn xâm phạm, và nhân thời cơ bại, giết thịt không còn những quan lại lại căn nhà Tần chỉ định ở Lĩnh Nam, mang lại thủ công của tôi thay cho nhập những dịch vụ bại.
Chinh phục Âu Lạc, đăng quang vua nước Nam Việt[sửa | sửa mã nguồn]

Sử sách biên chép ko thống nhất về sự Triệu Đà lấn chiếm Âu Lạc, cả về phong thái tấn công lẫn lộn thời hạn và địa lý.
Sử ký Tư Mã Thiên biên chép vắn tắt rằng Triệu Đà sử dụng tài nước ngoài giao phó và hối lộ mua sắm chuộc những thủ lĩnh người Mân Việt, Tây Âu Lạc tuy nhiên hàng phục những vùng này nhập thời khắc "sau Lúc Lã hậu chết" (năm 180 TCN). Các sách giáo khoa bên trên VN lúc này đều thống nhất lấy thời khắc ước lệ này nhập Sử ký và lấy năm tức thì sau 180 TCN là 179 TCN (Xem mục về Niên đại và tư liệu ở dưới).
Lần xâm phạm thứ nhất, Triệu Đà đóng góp quân ở núi Tiên Du (thuộc tỉnh Thành Phố Bắc Ninh ngày nay) giao phó chiến với An Dương Vương bị thất bại và vứt chạy. Sau này, nhờ việc trợ gom của những thủ lĩnh thực hiện nội con gián cung ứng vấn đề kín đáo về tía chống quân sự chiến lược và phiên bản đồ vật địa lý của Âu Lạc, Triệu Đà kế tiếp tổ chức thủ đoạn xâm lăng.
Theo truyền thuyết ghi rằng Triệu Đà lập kế gả nam nhi là Trọng Thủy mang lại đàn bà An Dương Vương là Mỵ Châu nhằm trộm nỏ thần và phiên bản đồ vật Loa Thành. Sau Lúc kết dâu gia, cả nhị lập ranh giới kể từ sông Bình Giang (nay là sông Đuống) trở lên trên phía Bắc nằm trong quyền thống trị của Triệu Đà, quay trở lại phía Nam nằm trong quyền thống trị của An Dương Vương.[8] Cần cảnh báo là truyền thuyết này không tồn tại bất kể minh chứng lịch sử hào hùng nào là. Theo truyền thuyết thì nỏ thần của thần Kim Quy ko sinh hoạt nữa sau thời điểm bị lấy kiểu móng thần thực hiện lẫy [9]. Nếu nỏ sát thương cao với thiệt thì ko thể hiệu suất cao chỉ dựa vào kiểu lẫy, và ko thể chỉ hiệu suất cao so với một chiếc nỏ có một không hai. Dường như, nhập số 436 người được tự khắc bên trên những trống trải đồng với 175 người cố tranh bị (40,1%). Các loại tranh bị gồm: giáo, rìu, cung, dao găm và mộc, không với nỏ [10].
Năm 208 TCN, Triệu Đà tấn công thắng Âu Lạc của An Dương Vương, sáp nhập Âu Lạc nhập quận Nam Hải, lập nước Nam Việt. Theo truyền thuyết của những người Việt, sau thời điểm nghe tin cậy Mỵ Châu bị An Dương Vương giết thịt, Trọng Thủy nhảy xuống giếng tự động vẫn nhằm đầy đủ tình với bà xã là Mỵ Châu.
Năm 207 TCN, Triệu Đà đựng quân lấn chiếm quận Quế Lâm, Tượng quận; tự động xưng "Nam Việt Vũ Vương".
Năm 206 TCN, căn nhà Tần tiêu vong.
Nước Nam Việt bấy giờ, bao hàm kể từ núi Nam Lĩnh,[11] phía tây cho tới Dạ Lang,[12] phía nam giới cho tới sản phẩm Hoành Sơn,[13] phía nhộn nhịp cho tới Mân Việt.[14] Thủ đô nước Nam Việt khi ấy là trở nên Phiên Ngung (thành phố Quảng Châu Trung Quốc ngày nay).
Một số tư liệu phân tích ngày này nhận định rằng vùng khu đất miền Bắc VN giờ đây trực thuộc quận Tượng (象郡) của nước Nam Việt khi bại.
Thần phục căn nhà Hán[sửa | sửa mã nguồn]

Trải qua loa chinh chiến, Lưu Bang tiếp tục lập được cơ quan ban ngành căn nhà Tây Hán (202 TCN), bình tấp tểnh Trung Nguyên, bao hàm cả gia thế hàng phục được của Hạng Vũ. Lưu Bang đưa ra quyết định ko lấy cuộc chiến tranh ứng phó với nước Nam Việt nhằm dân bọn chúng Trung nguyên vẹn ngoài rơi rụng người rơi rụng của sau bao năm tao loạn.
Năm 196 TCN, Hán Cao Tổ Lưu Bang sai quan lại đại phu Lục Giả lên đường sứ cho tới nước Nam Việt khuyên răn Triệu Đà quy phục căn nhà Hán.
Sách Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim chép:
- Vũ Vương vốn liếng là kẻ tự cao, với ý không thích phục căn nhà Hán, cho tới Lúc Lục Giả lịch sự cho tới điểm, nhập yết loài kiến Vũ Vương, Vũ Vương ngồi xếp khoanh tròn trặn, ko vùng dậy tiếp. Lục Giả thấy vậy mới mẻ thưa rằng: "Nhà vua là kẻ nước Tần, mồ mồ và thân ái mến ở cả châu Chân Định. Nay căn nhà Hán đã thử vua thiên hạ, sai sứ lịch sự phong vương vãi mang lại căn nhà vua, nếu như căn nhà vua kháng cự sứ thần, ko thực hiện lễ thụ phong, Hán đế vớ là tức phẫn nộ, tiêu diệt mồ mồ và giết thịt sợ hãi thân ái mến trong phòng vua, rồi mang đi quân rời khỏi tấn công thì căn nhà vua thực hiện thế nào?" Vũ Vương nghe điều ấy vội vã vàng vùng dậy thực hiện lễ tạ, rồi cười cợt tuy nhiên thưa rằng: "Tiếc thay cho tao ko được khởi nghiệp ở nước Tần, chứ không hề thì tao cũng chẳng tầm thường gì Hán Đế!"
Xem thêm: anatoly #gym là ai
Được Lục Giả khuyên răn, Triệu Đà Chịu nhận ấn tước đoạt Nam Việt Vương (chúa khu đất vùng Nam Việt) của Hán Cao Tổ gửi, thần phục căn nhà Hán, fake Nam Việt trở nên một nước chư hầu (nhưng chỉ bên trên danh nghĩa) trong phòng Hán. Từ bại, Nam Việt và căn nhà Hán trao thay đổi sứ fake và kinh doanh. Lưu Bang tiếp tục lấy hoà bình tuy nhiên quy phục Triệu Đà, không thể ông tơ lo ngại gia thế chống đối căn nhà Hán ở miền nam bộ nữa.
Xưng đế chống Hán[sửa | sửa mã nguồn]
Hán Cao Tổ Lưu Bang và Hán Huệ Đế Lưu Doanh bị tiêu diệt lên đường, Lã Hậu tóm quyền, chính thức tạo ra sự với Triệu Đà. Lã Hậu rời khỏi mệnh lệnh cấm vận với nước Nam Việt. Triệu Đà thấy Lã Hậu hoàn toàn có thể qua loa nước Trường Sa[15] tuy nhiên kiêm tính Nam Việt. Thế là Triệu Đà bèn tuyên tía song lập trọn vẹn ngoài căn nhà Hán, tự động xưng "Nam Việt Vũ Đế" và đựng quân tấn công nước Trường Sa, chiếm lĩnh được bao nhiêu thị xã biên thuỳ của Trường Sa mới mẻ Chịu thôi.
Lã Hậu bèn sai đại tướng tá Long Lư hầu là Chu Táo lên đường tấn công Triệu Đà. Quân binh Trung Nguyên lạ lẫm nhiệt độ oi bức và ẩm ướt miền nam bộ, ùn ùn sụp đổ bệnh dịch, tức thì sản phẩm núi Ngũ Lĩnh cũng ko trải qua nổi. Một năm tiếp theo, Lã Hậu bị tiêu diệt, kế tiếp đồ vật tấn công Triệu Đà của quân căn nhà Hán vứt hẳn.
Lúc bại Triệu Đà phụ thuộc vào tiếng vang tài quân sự chiến lược của tôi lẫy lừng cả vùng Lĩnh Nam, lại nhờ tài ăn năn lộ của nả, thực hiện cả Mân Việt và phía Tây nước Âu Lạc cũ ùn ùn quy nằm trong Nam Việt. Lúc ấy nước Nam Việt bành trướng đến mức độ phồn thịnh. Triệu Đà chính thức lấy thương hiệu uy Hoàng Đế tuy nhiên rời khỏi mệnh lệnh rời khỏi oai vệ, thanh thế ngang ngửa trái chiều với căn nhà Hán.
Lại thần phục căn nhà Hán[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 180 TCN, Lã Hậu bị tiêu diệt, Hán Văn Đế Lưu Hằng nối ngôi.
Năm 179 TCN, vua Hán sai người tu sửa mồ mồ phụ thân ông Triệu Đà, tách đặt điều thường niên chính ngày thờ cúng, ban thưởng dịch vụ và của nả mang lại bà con cái Triệu Đà còn ở nhập khu đất Hán. Nghe quá tướng tá Trần Bình tiến bộ cử, Lưu Hằng sai Lục Giả, người từng được Hán Cao Tổ sai sứ lên đường Nam Việt rất nhiều lần, thực hiện chức Thái Trung Đại Phu, lại lên đường thuyết phục Triệu Đà quy Hán. Lục Giả cho tới Nam Việt, lại trổ tài thuyết phục Triệu Đà. Triệu Đà nghe thuyết phục cần trái ngược rộng lớn thiệt, đưa ra quyết định vứt thương hiệu Đế, quy phục căn nhà Hán (nhưng vẫn tiếm hiệu xưng Hoàng Đế ở nội địa Nam Việt). Nhân bại, Triệu Đà ghi chép thư nhờ Lục Giả gửi mang lại vua Hán, rằng:
“ | Man Di đại trưởng lão phu, thần Đà, mạo muội xứng đáng bị tiêu diệt, nhị lễ bái dưng thư lên hoàng thượng hoàng thượng. Lão phu vốn liếng là lại cũ ở khu đất Việt, Cao Đế ban mang lại ấn thao thực hiện Nam Việt Vương. Hiếu Huệ Hoàng Đế đăng quang, vì như thế nghĩa ko nỡ tuyệt nên ban mang lại lão phu đặc biệt hậu. Cao Hậu lên coi việc nước lại phân biệt Hoa - Di, rời khỏi mệnh lệnh ko mang lại Nam Việt những khí cụ làm đồng vày Fe và đồng; ngựa, trâu, dê nếu như mang lại thì cũng chỉ mang lại con cái đực, ko mang lại con cháu. Lão phu ở khu đất hẻo lánh, ngựa, trâu, dê tiếp tục già nua. Tự suy nghĩ còn nếu như không cất lễ phẩm cúng tế, thì tội thực xứng đáng bị tiêu diệt, mới mẻ sai quan lại Nội sử (內使) là Phan (潘), quan lại Trung úy (中尉) là Cao (高), quan lại Ngự sử (御史) là Bình (平), tía bọn dưng thư tạ lỗi, tuy nhiên đều ko thấy quay trở lại. Lại nghe nói rằng, phần mộ của phụ thân u lão phu bị phá huỷ, bạn bè bọn họ sản phẩm đều bị giết thịt. Vì vậy, bọn lại bàn nhau rằng: "Nay phía bên trong ko được phấn chấn với căn nhà Hán, bên phía ngoài ko lấy gì nhằm tự động cao không giống với nước Ngô". Vì vậy mới mẻ thay đổi xưng hiệu là Đế, nhằm tự động thực hiện Đế nước bản thân, không đủ can đảm thực hiện điều gì sợ hãi cho tới thiên hạ. Cao Hoàng Hậu nghe tin cậy cả phẫn nộ, tước đoạt vứt tuột sách của Nam Việt, làm cho việc sai người lên đường sứ ko thông. Lão phu trộm ngờ là vì như thế Trường Sa Vương sàm trộn, cho nên vì vậy mới mẻ đem quân cho tới tấn công biên thuỳ. Lão phu ở khu đất Việt 49 năm, cho tới hiện nay đã ẵm con cháu rồi, những vẫn cần dậy sớm, ngủ muộn, ở ko yên tĩnh chiếu, ăn ko biết ngon, đôi mắt ko nhìn vẻ đẹp, tai ko nghe giờ đồng hồ chuông trống trải, chỉ vì như thế ko được tạo tôi căn nhà Hán tuy nhiên thôi. Nay may được hoàng thượng với lòng thương cho tới, được Phục hồi hiệu cũ, mang lại thông sứ như trước đó, lão phu cho dù bị tiêu diệt xương cũng ko nát nhừ. Vậy xin xỏ thay đổi tước đoạt hiệu, không đủ can đảm xưng Đế nữa. Kính cẩn sai sứ fake dưng một song ngọc bích Trắng, 1.000 cỗ lông chim trả, 10 sừng bại, 500 vỏ ốc màu sắc tía, 1 giỏ cà cuống, 40 song chim trả sinh sống, 2 song chim công. Mạo muội liều mạng bị tiêu diệt, nhị lễ bái nhấc lên hoàng thượng hoàng thượng.[2] | ” |
Kể kể từ bại cho tới đời Hán Cảnh Đế, Triệu Đà một mực xưng thần, thường niên cứ mùa Xuân và mùa Thu, đều fake đoàn sứ cho tới Trường An triều cống nhà vua căn nhà Hán, Chịu khẩu lệnh thực hiện chư hầu (trên danh nghĩa) trong phòng Hán. Năm 137 TCN, Nam Việt Vương Triệu Đà tắt thở, sinh sống được ước lượng rộng lớn trăm tuổi hạc (theo Đại Việt Sử ký Toàn thư là 121 tuổi), chôn ở Phiên Ngung (tức TP.HCM Quảng Châu Trung Quốc ngày nay).
Triệu Đà bị tiêu diệt lên đường, con cái con cháu kế tiếp được tư đời vua Nam Việt, cho tới năm 111 trước Công Nguyên mới phát căn nhà Hán cướp.
Ảnh hưởng trọn lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]
Triệu Đà vốn liếng là quan lại võ trong phòng Tần, rồi được Tần Thủy Hoàng chỉ định thực hiện Huyện mệnh lệnh thị xã Long Xuyên nhập quận Nam Hải tuy nhiên Nhâm Ngao thực hiện Quận uý. Triệu Đà lập nên nước Nam Việt, song lập với căn nhà Tần, thống trị nước Nam Việt 67 năm, từ thời điểm năm 203 trước Công nguyên vẹn cho tới năm 137 trước Công nguyên vẹn, rồi truyền ngôi mang lại con cháu là Triệu Muội. Triệu Đà thực đua quyết sách "hoà tập dượt Bách Việt" nhằm mục đích thống nhất những cỗ tộc Bách Việt và quyết sách "Hoa - Việt dung hợp" nhằm mục đích đồng hoá dân người Hoa và Lĩnh Nam bên trên bờ cõi nước Nam Việt.
Theo tham khảo dân sinh thì cuối thời Nam Việt, toàn nước này có một,3 triệu dân, nhập bại có tầm khoảng 100 ngàn con người Hoa thiên di kể từ phía Bắc. Tuy chỉ chiếm khoảng chừng tỷ trọng nhỏ tuy nhiên người Hoa sở hữu đa số dịch vụ căn bản nhập triều đình Nam Việt.[16] Về sau triều đình với tuyển chọn tăng người phiên bản xứ như Lữ Gia, tuy nhiên số lượng này vẫn đặc biệt không nhiều, và cũng chỉ tuyển chọn những người dân tinh nghịch thông chữ Hoa, biết thưa giờ đồng hồ Hoa (tức là tiếp tục "Hán hóa") tuy nhiên thôi. Như vậy đã cho thấy căn nhà Triệu vẫn coi bản thân là triều đại của những người Hoa, ko coi người Việt là ngang sản phẩm với những người Hoa.
Tranh luận về tầm quan trọng trong phòng Triệu và nước Nam Việt[sửa | sửa mã nguồn]
Nhà Triệu là một trong triều đại, hay là một tiến độ lịch sử hào hùng tạo ra nhiều thảo luận mang lại giới phân tích sử học tập VN. Sử học tập VN từ xưa đến giờ đều phải có nhị ý kiến trái ngược ngược nhau:
- Triệu Vũ Đế vượt mặt An Dương Vương, sáp nhập Âu Lạc nhập Nam Việt là chuyện nội cỗ nước Việt, căn nhà Triệu là triều đại chủ yếu thống của VN. Nhà Triệu rơi rụng là khởi điểm thời kỳ Bắc nằm trong.
- Triệu Đà là kẻ phương Bắc, quê quán ở Trung Nguyên (nay là tỉnh Hà Bắc, nằm trong lưu vực sông Hoàng Hà ở Trung Quốc)[17] theo đòi mệnh lệnh Tần Thủy Hoàng đem di dân người Hoa Hạ (sau này gọi là kẻ Hán) xuống vùng Lĩnh Nam (là điểm trú ngụ của những cỗ tộc Bách Việt) và được tạo Huyện mệnh lệnh Long Xuyên quận Nam Hải mới mẻ khai hoá, Lúc căn nhà Tần rơi rụng thì mới có thể tách rời khỏi cát cứ, vì thế Triệu Đà là người nước ngoài bang cho tới xâm lăng nước Âu Lạc. An Dương Vương thoát nước là mở màn thời kỳ Bắc nằm trong.
Xoay xung quanh yếu tố Triệu Đà và căn nhà Triệu, then chốt là trái đất quan lại nhìn nhận trong phòng sử học tập. Những người tôn vinh thuyết Thiên mệnh của Nho giáo (cho rằng ngôi vị là vì "Trời định", ai xưng đế ở vùng khu đất nào là thì nghiễm nhiên được xem là vua, sở hữu "Thiên Mệnh" của vùng khu đất bại, bất kể xuất thân ái nằm trong dân tộc bản địa nào) thì tiếp tục nhìn nhận Triệu Đà là vua VN, đấy là quan điểm của đa số sử gia VN thời phong loài kiến.
Ngược lại, những căn nhà sử học tập với trí tuệ nhấn mạnh vấn đề độc lập vương quốc - đặc điểm dân tộc bản địa, quan tâm xuất xứ xuất thân ái, tính dân tộc bản địa của những người đứng đầu cơ quan ban ngành, thực chất của máy bộ triều đình và ko thừa nhận thuyết "Thiên Mệnh" thì tiếp tục coi Triệu Đà là triều đại xâm cướp của phương Bắc (bởi Triệu Đà vốn liếng là kẻ Trung Hoa, quan lại lại nước Nam Việt đa số là kẻ Trung Hoa, ngôn từ và thiết chế cung đình cũng chính là Trung Hoa, còn người Việt đơn thuần đối tượng người tiêu dùng bị cai trị). Đây là quan điểm của những sử gia thời văn minh.
Những vị trí gắn kèm với Triệu Đà[sửa | sửa mã nguồn]
- Thành phố Thạch Gia Trang (石家庄) ở tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc: thị xã lỵ Chính Định ở góc cạnh nam giới Thạch Gia Trang là điểm sinh của Triệu Đà, thời căn nhà Tần mang tên là thị xã Chân Định quận Hằng Sơn. Thị trấn Triệu Lăng Phu (赵陵铺镇) ở góc cạnh nam giới quận Tân Hoa (新华区) của TP.HCM Thạch Gia Trang với mộ tổ tiên của Triệu Đà vì thế Hán Vũ Đế đời Tây Hán xây nhằm vuốt ve Triệu Đà, ngày này vẫn còn đấy bia mộ.
- Huyện Long Xuyên (龙川) ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc: thời căn nhà Tần là thị xã Long Xuyên quận Nam Hải (南海), điểm Triệu Đà thực hiện Huyện mệnh lệnh sáu năm sau thời điểm bình tấp tểnh khu đất Lĩnh Nam. Nguyên trị sở thị xã này được gọi là là Thị trấn Đà Thành (佗城镇) hoặc thường hay gọi là "Thành cũ Triệu Đà" (赵佗故城) nhằm tưởng vọng Triệu Đà.
- Thành phố Quảng Châu Trung Quốc ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc: thời căn nhà Tần là thị xã Phiên Ngung (番禺), thủ phủ quận Nam Hải, điểm Triệu Đà thực hiện Quận uý tư năm. Sau Lúc căn nhà Tần tiêu vong, Triệu Đà vẫn lấy Phiên Ngung thực hiện thủ phủ, lập nên nước Nam Việt. Phiên Ngung cũng chính là điểm chôn đựng Triệu Đà.
Tên mặt phố, địa điểm, tàu hải cảnh[sửa | sửa mã nguồn]
- Tên của Triệu Đà từng được đặt điều cho 1 mặt phố nhỏ bên trên địa phận thành phố 2, phường Hiệp Phú, Q.9, Thành phố Xì Gòn, VN.[18] Hiện đường phố này phía trên trục lối Ngô Quyền.
- Bên cạnh bại, thương hiệu của ông còn được đặt điều mang lại một số trong những khu vực người ở bên trên TP. Xì Gòn, VN như khu vực Cư xá Triệu Đà lối 3 mon 2 hoặc Điểm sinh hoạt khu vực người ở Triệu Đà thành phố 6, lối Nguyễn Ngọc Lộc phía cuối lối Ngô Quyền.[19] Cả nhị đều nằm trong địa phận phường 14, Q.10.[20]
- Tàu hải cảnh lớn số 1 trái đất của Trung Quốc là 2 tàu nằm trong tuần dương lớp Triệu Đà (Zhaotou class): Haijing 2901 và Haijing 3901 với lượng giãn nước cho tới 10.000 tấn.
Đền thờ[sửa | sửa mã nguồn]
Nhiều điểm ở miền Bắc VN và miền Nam Trung Quốc với thông thường miếu thờ cúng ông:
- Đình thờ Triệu Đà ở xã Xuân Quan, thị xã Văn Giang, tỉnh Hưng Yên, VN. Xưa bại đấy là điểm Triệu Đà mang lại kiến thiết năng lượng điện Long Hưng.[21]
- Đền Đồng Xâm ở xã Hồng Thái, thị xã Kiến Xương, tỉnh Tỉnh Thái Bình, VN thờ Triệu Đà và phu nhân Trình thị.[22][23]
- Nhiều điểm xung xung quanh chống Cổ Loa (huyện Đông Anh, Thành Phố Hà Nội, Việt Nam) tựa như những buôn bản Văn Tinh, Lực Canh (thuộc xã Xuân Canh), Thạc Quả (thuộc xã Dục Tú) thờ Triệu Đà. Truyền thuyết dân gian lận vùng ven trở nên Cổ Loa kể lại Lúc lên đường tấn công An Dương Vương, Triệu Đà tiếp tục mang lại thuyền ngược sông Hồng và mang lại đóng góp quân ở bến sông, ni là đoạn cuối buôn bản Dâu (hay mang tên không giống là buôn bản Lực Canh) và đầu buôn bản Văn Tinh, điểm đặc biệt ngay sát với trượt tía Dâu (nơi thích hợp lưu của sông Đuống và sông Hồng). Tương truyền, buôn bản Văn Tinh là điểm Triệu Đà đóng góp đại phiên bản doanh còn dân buôn bản Lực Canh chỉ thực hiện trọng trách như tách cỏ ngựa, khuân vác, đáp ứng mang lại quân team. Vì thế, đình Văn Tinh được xem là điểm thờ chủ yếu còn những điểm không giống đơn thuần điểm thờ vọng. Lễ hội buôn bản Văn Tinh được tổ chức triển khai từ thời điểm ngày mùng 6 cho tới mùng 8 mon 3 thường niên nhằm tưởng niệm Triệu Đà. Ngày 7 mon 3, dân chúng buôn bản Lực Canh rước tượng Trọng Thủy cho tới Văn Tinh với chân thành và ý nghĩa con cái về thăm hỏi phụ thân.[24]
- Chùa buôn bản Hữu phẳng phiu ở xã Ngọc Xá, thị xã Quế Võ thờ Triệu Đà thực hiện Thành hoàng cùng theo với 9 buôn bản không giống đa phần phía trên địa phận thị xã Quế Võ và thị xã Từ Sơn, tỉnh Thành Phố Bắc Ninh, VN.[25]
- Miếu Nam Việt Vương ở thị xã Đà Thành, thị xã Long Xuyên, địa cấp cho thị Hà Nguyên, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc thờ Thành hoàng Triệu Đà. Miếu được kiến thiết kể từ thời căn nhà Thanh.[26][27]
Trên phương tiện đi lại truyền thông đại chúng[sửa | sửa mã nguồn]
Phim truyền hình[sửa | sửa mã nguồn]
Dưới đấy là list những bộ phim truyện truyền hình thưa về/có nói đến Triệu Vũ Vương và nước Nam Việt:
Âm nhạc[sửa | sửa mã nguồn]
Ngoài rời khỏi anh hùng Triệu Vũ Vương (tức Triệu Đà) cũng rất được nói tới nhập nhạc phẩm "Chuyện Thành Cổ Loa" (2005) vì thế nam giới ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng của Việt Nam trình diễn, trích rời khỏi kể từ album mang tên gọi "Mr. Đàm".
Dưới đấy là trích đoạn đầu điều bài bác hát:
Chuyện ngày xưa
Chuyện xa xưa, nước Âu Lạc thanh bình
Chuyện binh đao bao nhiêu phen nằm trong quân Tần |
Nhà căn nhà sinh sống nhập yên tĩnh vui mừng, tối đêm hát ca ngày dần dần qua
Người người sinh sống nhập yên tĩnh vui mừng, tối đêm hát ca ngày dần dần qua (...) |
Niên đại và tư liệu[sửa | sửa mã nguồn]
Về thời hạn xây dựng nước Nam Việt[sửa | sửa mã nguồn]
Những mốc năm mon Triệu Đà lập nước Nam Việt đều không tồn tại sử sách biên chép lại. Tư liệu ngày này chỉ địa thế căn cứ nhập cuốn Sử ký của Tư Mã Thiên tuy nhiên suy đoán rời khỏi. Trước đôi mắt với tía thuyết Triệu Đà lập nước Nam Việt: một thuyết nhận định rằng này đó là năm 203 TCN [28], thuyết loại nhị nhận định rằng nhập năm 204 TCN [29] Riêng sách Đại Việt sử ký toàn thư của sử thần Ngô Sĩ Liên thời Hậu Lê nhận định rằng Triệu Đà sáp nhập quận Quế Lâm và nước Âu Lạc nhập quận Nam Hải, lập nên nước Nam Việt nhập năm 207 TCN.
Về thời hạn đoạt được Âu Lạc[sửa | sửa mã nguồn]
Như tiếp tục nhắc nhập phần sự nghiệp của Triệu Đà, những mối cung cấp sử liệu xưa ko thống nhất về thời khắc nước Âu Lạc bị đoạt được. Giữa những sách cổ sử của VN (năm 207 TCN) và Sử ký của Tư Mã Thiên (khoảng 179 TCN) chênh chếch nhau cho tới ngay sát 30 năm. Không rõ ràng những sử gia phong loài kiến VN địa thế căn cứ nhập mối cung cấp tư liệu nào là và cũng không tồn tại sự phân tích và lý giải, Kết luận thỏa xứng đáng của những sử gia hiện đại nhất so với yếu tố này.
Các sách giáo khoa bên trên VN lúc này địa thế căn cứ theo đòi tư liệu của Sử ký nhằm lấy năm 179 TCN. Có lẽ vì như thế Sử ký Thành lập duy nhất vài ba chục năm sau thời điểm nước Nam Việt rơi rụng nên phía trên được xem là mối cung cấp tư liệu uy tín rộng lớn.
Về tử vong của Trọng Thủy[sửa | sửa mã nguồn]
Trọng Thủy là nam nhi Triệu Đà, ko được Sử ký nói đến. Tên của Trọng Thủy chỉ được nói tới trong số sách sử và truyền thuyết của VN. Tuy nhiên, Một trong những tư liệu này cũng có thể có những điểm khác biệt.
Sử cũ Theo phong cách thưa của truyền thuyết về chuyện nỏ thần và việc thực hiện rể của Trọng Thủy nhằm mục đích tấn công cắp nỏ thần, đưa ra quyết định việc rơi rụng còn của Âu Lạc. Đại Việt Sử ký Toàn thư chép hắn nguyên vẹn như truyền thuyết nhận định rằng sau thời điểm chiếm lĩnh được Âu Lạc, Thủy thấy bà xã bị tiêu diệt bèn bị tiêu diệt theo đòi. Tuy nhiên, cũng Đại Việt Sử ký Toàn thư, lại chép con cái Thủy là Triệu Hồ nối ngôi Triệu Đà năm 137 TCN, Hồ bị tiêu diệt năm 125 TCN lâu 52 tuổi hạc, tức là sinh vào năm 176 TCN, sau thời điểm Thủy bị tiêu diệt cho tới 33 năm. Như vậy những sử gia phong loài kiến tiếp tục lầm lẫn tình tiết này. Dù theo đòi thuyết của Sử ký nhận định rằng phía Tây nước Âu Lạc rơi rụng năm 179 TCN lên đường nữa thì khoảng cách thân ái Lúc Trọng Thủy bị tiêu diệt với thời hạn Triệu Hồ sinh rời khỏi vẫn chính là tư năm. Các mối cung cấp tư liệu với nói tới Thủy (trừ Sử ký) đều thưa Hồ là con cái Thủy tuy nhiên ko nói tới người nam nhi nào là không giống của Triệu Đà. Do bại, việc những căn nhà phân tích ngờ vực Trọng Thủy bị tiêu diệt theo đòi bà xã là trọn vẹn với hạ tầng. Có lẽ này đó là nguyên do khiến cho sách Khâm tấp tểnh Việt sử thông giám cương mục (viết sau Đại Việt Sử ký Toàn thư) chỉ nhắc cho tới việc Trọng Thủy thực hiện rể tuy nhiên ko nhắc cho tới việc Thủy bị tiêu diệt theo đòi Mỵ Châu. Cũng hoàn toàn có thể sau thời điểm về nước và sinh rời khỏi Triệu Hồ thì Trọng Thủy mới mẻ tự động sát. Như vậy Trọng Thủy cần còn sinh sống tối thiểu cho tới năm 177 TCN.
Xem thêm: võ trường toản là ai
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- Sử ký Tư Mã Thiên, quyển 113, Nam Việt Úy Đà liệt truyện.
- Ban Cố, Hán thư, quyển 95, Tây Nam Di Lưỡng Việt Triều Tiên Truyện, đời Đông Hán.
- Nam Việt Quốc Sử vì thế Trương Vinh Phương, Hoàng Diểu Chương ghi chép, căn nhà xuất phiên bản dân chúng Quảng Đông, in năm 1995.
- Nguyễn Việt (2010), Hà Nội thời chi phí Thăng Long, Nhà xuất phiên bản Thành Phố Hà Nội.
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ a b c Đại Việt Sử Ký Toàn Thư. Quyển II, Kỷ căn nhà Triệu, Vũ Đế.
- ^ a b Đại Việt sử ký toàn thư, Quyển 2, Kỷ căn nhà Triệu
- ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư, Ngoại kỷ quyển 2
- ^ Sử ký, Nam Việt Úy Đà liệt truyện
- ^ Phiên thương hiệu theo đòi Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim, những tự điển Hán-Việt lúc này phiên là Đồ Tuy.
- ^ Tên ghi theo đòi Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim, phiên bản Wikipedia giờ đồng hồ Hán và giờ đồng hồ Anh ghi là 任嚣 và theo đòi phiên âm Hán Việt của những tự điển Hán-Việt lúc này là Nhậm /Nhiệm Hiêu, coi tăng thảo luận ở Viện Việt học: [1] Lưu trữ 2009-04-16 bên trên Wayback Machine, [2] Lưu trữ 2008-06-19 bên trên Wayback Machine
- ^ Ngày ni là thị xã Đà Thành, thị xã Long Xuyên, địa cấp cho thị Hà Nguyên, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc
- ^ Theo sử sách của VN (Đại Việt sử ký toàn thư, Khâm tấp tểnh Việt sử thông giám cương mục)
- ^ “Truyền cổ tích”.[liên kết hỏng]
- ^ “Mô mô tả trống trải đồng”.
- ^ Ngày ni là một trong dải kể từ bắc Quảng Đông, bắc Quảng Tây và miền nam bộ vùng Giang Nam.
- ^ Bây giờ là Quảng Tây và phần rộng lớn tỉnh Vân Nam.
- ^ Hà Tĩnh-Việt Nam ngày nay
- ^ Ngày ni là miền nam bộ tỉnh Phúc Kiến
- ^ Cũng là một trong nước chư hầu căn nhà Hán, ở phía bắc của Nam Việt, ngày này trực thuộc tỉnh Hồ Nam.
- ^ Tiền Hán thư (quyển 65), Địa lý chí của Ban Cố
- ^ Không cần người Hán vì như thế định nghĩa người Hán ko tạo hình.
Triệu Đà lập một vương quốc riêng rẽ là Nam Việt từ thời điểm năm 207 TCN. Lưu Bang lập rời khỏi căn nhà Hán năm 206 TCN.
Triệu Đà sinh rời khỏi nhập thời đại căn nhà Tần, khi tuy nhiên Chiến Quốc Thất Hùng mới phát dẹp vứt (221TCN), những tộc đứa ở Trung Quốc ko hòa lẫn lộn cùng nhau nhằm sinh rời khỏi định nghĩa NGƯỜI HÁN. - ^ Hồ Đình Quý (ngày trăng tròn mon 11 năm 2007). “Vì sao lựa chọn Triệu Đà để tại vị thương hiệu đường?”. SGGP Online. Truy cập ngày 7 mon 9 năm 2014.
- ^ Trần Thanh Bình (ngày 23 mon 5 năm 2020). “Tiếng chuông năm mon ngân nhiều năm...”. Báo Thanh Niên. Truy cập ngày 14 mon một năm 2023.
Một số quá nhiều trú tại những khu vực cư xá, trại gia binh cũ như Thiên Hộ Dương, Tây Sơn, Triệu Đà, Đống Đa…
- ^ Đảng cỗ Q.10 (ngày 23 mon 12 năm 2018). “Giới thiệu quận 10”. Trang tin cậy Điện tử Đảng cỗ TP.HCM Hồ Chí Minh. Truy cập ngày 16 mon 12 năm 2022.
- ^ “Chuẩn bị góp vốn đầu tư tu bửa, tôn tạo ra di tích lịch sử đình Triệu Đà”. Bản gốc tàng trữ ngày 4 mon 3 năm 2016. Truy cập 4 mon 10 năm 2015.
- ^ “Vietnam Landmarks”. Truy cập 4 mon 10 năm 2015.
- ^ “Bản sao tiếp tục lưu trữ”. Bản gốc tàng trữ ngày 26 tháng bốn năm 2017. Truy cập ngày 5 mon 5 năm 2017.
- ^ “Triệu Đà và 76 năm sinh sống bên trên khu đất Việt”. Hoàng Thành Thăng Long. 21 mon 8 năm 2013. Truy cập ngày 28 mon 12 năm 2015.
- ^ Nguyễn Văn An (ngày 28 mon 11 năm 2019). “ĐỘC ĐÁO PHO TƯỢNG THÀNH HOÀNG TRIỆU ĐÀ Tại CHÙA LÀNG HỮU BẰNG”. hướng dẫn tàng Thành Phố Bắc Ninh. Bản gốc tàng trữ ngày 11 tháng bốn năm 2021. Truy cập ngày 30 tháng bốn năm 2021.
- ^ “南越王庙 (Nam Việt Vương miếu)”. 百度百科 (Bách Độ Bách Khoa).
- ^ hanli (25 mon 8 năm 2010). “中国地名文化遗产"千年古县"——龙川”. 河源网 -- 本土最权威的新闻资讯发布平台. Bản gốc tàng trữ ngày 21 mon 8 năm 2016. Truy cập ngày trăng tròn mon 7 năm 2015.
- ^ Xin coi trang web hướng dẫn tàng Lăng mộ vua Nam Việt đời Tây Hán
- ^ Xin gọi cuốn "Nam Việt Quốc sử" tức là "Sử nước Nam Việt" vì thế Trương Vinh Phương, Hoàng Diểu Chương ghi chép, Nhà xuất phiên bản Nhân dân Quảng Đông, in năm 1995.
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
![]() |
Wikimedia Commons đạt thêm hình hình ảnh và phương tiện đi lại truyền đạt về Triệu Vũ Vương. |
- Nam Viet (ancient kingdom, Asia) bên trên Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)
- Triệu Đà bên trên Từ điển bách khoa Việt Nam
Bình luận