phan bội châu là ai

Phan Bội Châu
潘佩珠
Tên húyPhan Văn San
Tên hiệuHải Thụ / Sào Nam
Bút danhThị Hán, Phan Giải San, Sào Nam Tử, Hạo Sinh, Hiếu Hán
Thông tin tưởng cá nhân
Sinh
Tên húyPhan Văn San
Ngày sinh26 mon 12 năm 1867
Nơi sinhlàng Đan Nhiễm, xã Xuân Hòa, thị trấn Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, Việt Nam
Mất
Ngày mất29 mon 10 năm 1940
(72 tuổi)
Nơi mấtHuế, Đại Nam
Giới tínhnam
Gia quyến
Thân phụPhan Văn Phổ
Thân mẫuNguyễn Thị Nhàn
Phu nhânThái Thị Huyên
Nguyễn Thị Em
Hậu duệPhan Nghi Huynh (con bà Huyên)
Phan Nghi Đệ (con bà Em)
Nghề nghiệpnhà sử học tập, mái ấm văn, thi sĩ, chủ yếu khách
Dân tộcKinh
Tôn giáoNho giáo
Triều đạiNhà Nguyễn
  • x
  • t
  • s

Phan Bội Châu (chữ Hán: 潘佩珠; 1867 – 1940) là 1 trong danh sĩ và là mái ấm cách mệnh nước ta, hoạt động và sinh hoạt vô thời kỳ Pháp nằm trong.

Bạn đang xem: phan bội châu là ai

Tên gọi

Phan Bội Châu vốn liếng thương hiệu là Phan Văn San (潘文珊).[1] Vì chữ San trùng với thương hiệu húy của vua Duy Tân (Vĩnh San) nên nên thay đổi trở nên Phan Bội Châu.[2] Hai chữ "Bội Châu" (佩珠) vô thương hiệu của ông lấy kể từ câu: "城中蛾眉女珠佩何珊珊 [Thành trung nga mi nữ giới châu bội hà san san]".[3]

Ông đem hiệu là Hải Thụ, về sau thay đổi là Sào Nam. Tên gọi Sào Nam (巢南) được lấy kể từ câu "越鳥巢南枝 [Việt điểu sào nam giới chi, tức thị Chim Việt thực hiện tổ cành Nam]".[3] Phan Bội Châu còn tồn tại nhiều tên hiệu và cây viết danh khác ví như Thị Hán (是漢), Phan Giải San, Sào Nam Tử, Hạo Sinh, Hiếu Hán,...[4]

Thân thế

Phan Bội Châu sinh ngày 26 mon 12 năm 1867 bên trên làng mạc Đan Nhiễm, xã Xuân Hòa, thị trấn Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.

Cha ông là Phan Văn Phổ, u là Nguyễn Thị Nhàn. Ông có tiếng mưu trí kể từ bé nhỏ, năm 6 tuổi hạc học tập 3 ngày nằm trong không còn Tam Tự Kinh, 7 tuổi hạc ông tiếp tục gọi hiểu sách Luận Ngữ, 13 tuổi hạc ông ganh đua đỗ đầu thị trấn.

Thuở thiếu hụt thời ông tiếp tục sớm đem lòng yêu thương nước. Năm 17 tuổi hạc, ông viết lách bài xích "Hịch Bình Tây Thu Bắc" lấy dán ở cây nhiều đầu làng mạc nhằm tận hưởng ứng việc Bắc Kỳ khởi nghĩa kháng Pháp. Năm 19 tuổi hạc (1885), ông nằm trong các bạn là Trần Văn Lương lập team "Sĩ tử Cần Vương" (hơn 60 người) kháng Pháp, tuy nhiên bị đối phương kéo cho tới xịn thân phụ nên nên giải thể.

Gia cảnh trở ngại, ông cút dạy dỗ học tập dò thám sinh sống và học tập ganh đua. Khoa ganh đua năm Đinh Dậu (1897) ông tiếp tục lọt được vào ngôi trường nhì tuy nhiên các bạn ông là Trần Văn Lương tiếp tục mang lại vô tráp bao nhiêu cuốn sách tuy nhiên ông ko hề biết nên ông bị khép tội hoài hiệp văn tự (mang văn tự động vô áo) nên bị phán quyết chung thân mật bất đắc ứng thí (suốt đời ko được dự thi).[5]

Sau khuôn án này, Phan Bội Châu vô Huế dạy dỗ học tập, vì thế mến tài ông nên những quan tiền tiếp tục van vua Thành Thái xóa án. Nhờ vậy, tức thì khoa ganh đua hương thơm tiếp theo sau, năm Canh Tý (1900), ông tiếp tục đậu đầu (Giải nguyên) ở ngôi trường ganh đua Nghệ An.[6]

Hoạt động Cách mạng

Lập Duy Tân hội, thanh lịch Nhật cầu viện

Bài chính: Duy Tân hội
Phan Bội Châu (ngồi) và Cường Để bên trên Nhật Bản

Trong vòng 5 năm sau khoản thời gian đỗ Giải nguyên vẹn, Phan Bội Châu dạt dẹo từng nước nước ta kết kí thác với những mái ấm yêu thương nước như Phan Chu Trinh,[7] Huỳnh Thúc Kháng, Trần Quý Cáp, Nguyễn Thượng Hiền, Nguyễn Hàm (tức Tiểu La Nguyễn Thành), Đặng Nguyên Cẩn, Ngô Đức Kế, Đặng Thái Thân, Hồ Sĩ Kiện, Lê Huân, Nguyễn Quyền, Võ Hoành, Lê Đại,...

Phan Bội Châu công kích việc thực dân Pháp cấm giảng dạy dỗ lịch sử vẻ vang nước ta tuy nhiên thay cho vô này đó là lịch sử vẻ vang Pháp, nhằm mục tiêu dụng tâm xóa khỏi những tác động của văn hóa truyền thống truyền thống lâu đời nước ta, quảng bá văn hóa truyền thống Pháp nhằm mục tiêu đồng hóa người Việt; bên cạnh đó huấn luyện và đào tạo đi ra một đẳng cấp công chức và nhân viên đáp ứng mang lại nền thống trị và việc làm khai quật nằm trong địa của Pháp. Năm 1905 Phan Bội Châu chỉ trích nền dạy dỗ của thực dân Pháp ở nằm trong địa là "chỉ dạy dỗ người Việt viết lách văn Pháp, rằng giờ Pháp, trong thời điểm tạm thời thực hiện bầy tớ mang lại Pháp".

Năm 1904 ông nằm trong Nguyễn Hàm và khoảng tầm đôi mươi đồng chí không giống xây dựng Duy Tân hội ở Quảng Nam nhằm tấn công xua đuổi Pháp, lựa chọn Kỳ Ngoại hầu Cường Để - một người nằm trong dòng sản phẩm dõi mái ấm Nguyễn - thực hiện hội công ty.

Năm 1905 ông nằm trong Đặng Tử Kính và Tăng Bạt Hổ thanh lịch Trung Quốc rồi thanh lịch Nhật Bản, nhằm cầu viện Nhật chung Duy Tân hội tấn công xua đuổi Pháp. Tại Nhật, ông gặp gỡ Lương Khải Siêu, một mái ấm cách mệnh người Trung Quốc, và được răn dạy là nên sử dụng thơ văn nhằm thức tỉnh lòng yêu thương nước của dân chúng nước ta (nghe tiếng, Phan Bội Châu viết lách nước ta vong quốc sử). Lại nghe nhì hero cần thiết của Đảng Tiến Sở đang được núm quyền ở Nhật Bản, là Ōkuma Shigenobu (Bá tước đoạt Ôi Trọng Tín) và Thủ tướng tá Inukai Tsuyoshi (Khuyển Dưỡng Nghị) răn dạy là nên cổ động thanh niên đi ra quốc tế tiếp thu kiến thức nhằm trong tương lai về chung nước.

Tháng 6 năm 1905 Phan Bội Châu nằm trong Đặng Tử Kính đem bám theo một số trong những sách Việt Nam vong quốc sử về nước. Tháng 8 năm 1905, bên trên TP. Hà Tĩnh, ông và những đồng chí cốt cán vô Duy Tân hội đàm luận rồi thể hiện plan hành vi, tê liệt là:

  • Nhanh chóng trả Kỳ Ngoại hầu Cường Để đi ra quốc tế.
  • Lập những hội nông, hội buôn, hội học tập nhằm giao hội quần bọn chúng và nhằm tài giỏi chánh mang lại hội.
  • Chọn một số trong những thanh niên mưu trí hiếu học tập, chịu đựng được gian truân, mang đi học tập ở quốc tế.[8]

Phát động trào lưu Đông Du

Tượng đồng Phan Bội Châu bên trên khu dã ngoại công viên số 19 Lê Lợi, mặt mũi cầu Trường Tiền, TP Huế (trước phía trên, tượng được bịa đặt vô khuôn viên mái ấm lưu niệm ông)
Bài chính: Phong trào Đông Du

Trong tía trách nhiệm bên trên, thì trách nhiệm loại tía trọng yếu và kín, nên Duy Tân hội tiếp tục cử Phan Bội Châu và Nguyễn Hàm tự động toan liệu. Sau tê liệt, trào lưu Đông Du được nhì ông vạc động, được phần đông người dân ở cả tía kỳ nhập cuộc và cỗ vũ, nhất là ở Nam Kỳ.

Tháng 10 năm 1905, Phan Bội Châu quay về Nhật Bản cùng theo với tía thanh niên, sau này lại nhận thêm 45 người nữa. Năm 1906, Cường Để qua quýt Nhật, được sắp xếp vô học tập ngôi trường Chấn Võ. Kể kể từ tê liệt cho tới năm 1908, số học viên thanh lịch Nhật Bản du học tập lên tới mức khoảng tầm 200 người, sinh hoạt công cộng vô một đội nhóm chức đem quy củ gọi là Cống hiến hội...

Tháng 3 năm 1908, trào lưu "cự thuế khất thuế" (tức trào lưu kháng thuế thuế Trung Kỳ) nổi lên rần rộ ở Quảng Nam rồi nhanh gọn nằm ra những tỉnh không giống. Bị thực dân Pháp trả quân đàn áp, nhiều hội viên vô trào lưu Duy Tân và Duy Tân hội bị tóm gọn, vô số tê liệt đem Nguyễn Hàm, một yếu đuối nhân của hội.[9]

Mất non này còn chưa kịp xử lý thì nhì phái viên của hội là Hoàng Quang Thanh và Đặng Bỉnh Thành lại bị Pháp đón bắt được Khi kể từ Nhật về Nam Kỳ nhận chi phí quyên chung mang lại trào lưu Đông Du. Tiếp bám theo nữa là Pháp và Nhật một vừa hai phải ký cùng nhau một hiệp ước (tháng 9 năm 1908), Từ đó cơ quan chính phủ Nhật đi ra mệnh lệnh trục xuất những du học viên người Việt thoát ra khỏi khu đất Nhật. Tháng 3 năm 1909, Cường Để và Phan Bội Châu cũng trở nên trục xuất. Đến phía trên, trào lưu Đông Du tuy nhiên Phan Bội Châu và những member không giống tiếp tục dày công xây đắp trọn vẹn tan tan, kết giục một hoạt động và sinh hoạt cần thiết của hội.

Trong "cuộc cây viết đàm đẫm lệ" thân mật Phan Bội Châu và Lương Khải Siêu là tiếng chú ý tránh việc "cầu viện" Nhật nhằm giành song lập vì thế bám theo Lương Khải Siêu, "Mưu ấy hoảng ko chất lượng. Quân Nhật tiếp tục một lượt vô nước, quyết ko lý gì xua đuổi nó đi ra được". Và cho tới năm 1909, vì thế thỏa thuận hợp tác thân mật Nhật và Pháp, những du học viên nước ta hàng loạt bị trục xuất ngoài nước Nhật. Như vậy phân tích và lý giải tại vì sao trong những tự động thuật, hồi ức viết lách về sau như Ngục trung thư, Phan Bội Châu niên biểu, Phan Bội Châu tiếp tục không tồn tại nơi nào nói tới kiệt tác Á tế Á ca, bài xích thơ từng không còn tiếng mệnh danh Nhật Bản.[10]

Lúc này, ở nhiều điểm nội địa, từng hoạt động và sinh hoạt quyên chung tài chủ yếu và sẵn sàng vũ trang đảo chính của Duy Tân hội cũng trở nên thực dân mang lại quân cho tới đàn áp kinh hoàng. Những người sinh sống sót sau những mùa xịn thân phụ đều nên ở yên tĩnh, hoặc vượt biên giới thanh lịch Trung Quốc, Xiêm La, Lào nhằm mưu kế tính kế tiếp lâu lâu năm.

Cuối năm 1910, Phan Bội Châu gửi một đại phần tử hội viên (trong tê liệt có tầm khoảng 50 thanh niên) ở Quảng Đông về xây đắp địa thế căn cứ địa ở quý khách hàng Thầm (Xiêm La). Tại phía trên, chúng ta cùng với nhau cấy cày, tiếp thu kiến thức và rèn luyện võ nghệ nhằm sẵn sàng cho 1 plan phục quốc trong tương lai.

Thượng tuần mon 5 năm Nhâm Tý (tháng 6 năm 1912), vô cuộc "Đại hội nghị" bên trên kể từ đàng mái ấm Lưu Vĩnh Phúc ở Quảng Đông (Trung Quốc), đem đông đúc đầy đủ đại biểu từng tía kỳ tiếp tục ra quyết định giải thể Duy Tân hội và xây dựng nước ta Quang phục Hội, tức thay cho thay đổi tôn chỉ còn công ty nghĩa binh công ty thanh lịch công ty nghĩa dân công ty nhằm đánh xua đuổi quân Pháp, phục sinh nước ta, xây dựng nước Cộng hòa Dân quốc tạo dựng Việt Nam,[11] thỏa mãn nhu cầu tình hình gửi phát triển thành mới mẻ bên trên ngôi trường quốc tế.

Hoạt động ở Trung Quốc

Mặc mặc dù thay cho thay đổi tôn chỉ tuy nhiên Phan Bội Châu vẫn lưu giữ Kỳ Ngoại hầu Cường Để vô tầm quan trọng Chủ tịch nhà nước trợ thì nước ta Quang phục Hội, nhằm mục tiêu giành thủ sự cỗ vũ của dân chúng nội địa.

Căn mái ấm giành là điểm ở của ông già cả Ga Ngự

Sau tê liệt, nước ta Quang phục Hội cử một số trong những hội viên về nước nhằm trừ khử một vài ba viên chức Pháp và tập sự tâm đầu ý hợp của mình, nhằm mục tiêu "đánh thức đồng bào", "kêu gọi hồn nước". Các cuộc đảo chính vị tạc đạn tuy rằng xẩy ra lẻ tẻ vẫn khuấy động được dư luận vô và ngoài nước, thực hiện mái ấm núm quyền Pháp tăng nhanh xịn thân phụ, khiến cho nhiều người bị tóm gọn và bị giết thịt. Bị kết tội thủ mưu, Phan Bội Châu và Cường Để bị thực dân Pháp cùng theo với Nam triều phán quyết xử quyết vắng ngắt mặt mũi.

Năm 1913, thực dân Pháp của kỹ thuật viên cho tới Quảng Đông "mặc cả" với Tổng đốc Long Tế Quang đòi hỏi bắt Phan Bội Châu và những yếu đuối nhân của hội. Ngày 24 mon 12 năm 1913, Phan Bội Châu bị tóm gọn. Nhưng nhờ Nguyễn Thượng Hiền, khi bấy giờ đang được ở Bắc Kinh, chuyển động nên Long Tế Quang ko thể kí thác nộp ông mang lại Pháp tuy nhiên chỉ trả nhốt vào trong nhà tù Quảng Đông, mãi cho tới mon hai năm 1917, ông vừa được giải bay.[12]

Ra tù, Phan Bội Châu lại kế tiếp hoạt động và sinh hoạt cách mệnh. Năm 1922, phỏng bám theo Trung Quốc Quốc dân Đảng của Tôn Trung Sơn, ông toan cải tổ nước ta Quang phục Hội trở nên nước ta Quốc dân Đảng. Được Nguyễn Ái Quốc (lúc này đang khiến Ủy viên Đông phương cỗ, phụ trách cứ Cục phương Nam của Quốc tế nằm trong sản) chung ý, Phan Bội Châu toan thay cho thay đổi đàng lối theo phía xã hội công ty nghĩa, tuy nhiên còn chưa kịp cải tổ thì ông bị tóm gọn cóc ngày 30 mon 6 năm 1925.

Xem thêm: bạn la ai trong winx

Phan Bội Châu và trào lưu nằm trong sản

Đại tướng tá Võ Nguyên Giáp thủ thỉ vô lễ kỷ niệm 130 năm ngày sinh của Phan Bội Châu bên trên Hà Thành ngày 26 mon 12 năm 1997, tiếp tục cho thấy thêm vô nhà đất của Phan Bội Châu đem treo ở thân mật tấm hình họa của Lê-nin. Trước tê liệt kể từ lâu lúc còn ở Trung Quốc, Phan Bội Châu còn viết lách một cuốn tiểu truyện Lê-nin.[13]

Trung tướng tá Phạm Hồng Cư, bạn tri kỷ (và là em cọc chèo) của Đại tướng tá Võ Nguyên Giáp, vô sách Đại tướng tá Võ Nguyên Giáp thời trẻ hiệp tác với phu nhân của Đại tướng tá Võ Nguyên Giáp là bà Đặng Bích Hà, tiếp tục kể lại thời kỳ thiếu hụt niên của Đại tướng tá Võ Nguyên Giáp Khi thăm hỏi "ông già cả Ga Ngự" hiện giờ đang bị Pháp nhốt lỏng bên trên Huế, vô mái ấm Phan Bội Châu treo tía bức ảnh: Thích-ca Mâu-ni, Tôn Trung Sơn, Lê-nin. Ba tấm hình này rằng lên phần này ý kiến triết học tập và chủ yếu trị của ông.[14]

Trong hồi ký Ngôi mái ấm Ga Ngự và con cái đò sông Hương, mái ấm báo Tạ Quang Đạm (em GS Tạ Quang Bửu), người tiếp tục sinh sống công cộng với Phan Bội Châu 1 năm (để học tập chữ Hán và thực hiện thư ký mang lại ông), sau khoản thời gian Phan Bội Châu an trí bên trên tòa nhà giành đầu dốc Ga Ngự (Huế), tiếp tục kể lại rằng bên trên tường tòa nhà giành 3 gian giảo - điểm ở và cũng chính là điểm ông dạy dỗ học tập - đem treo nhiều tranh vẽ, vô tê liệt tuyệt vời nhất là bức chân dung Lê-nin được treo quý phái bên trên tường ngăn mặt mũi trước ngay sát sát xà nhà. Có lẽ là 1 trong bức họa đồ vẽ bám theo một tượng phật loại huy hiệu. Dưới chân dung đem nhì chữ Hán: Liệt Ninh (Lê-nin).[15]

Giáo sư sử học tập Nguyễn Thế Anh, hiện tại sinh sống bên trên Pháp, cho thấy thêm, ông không kiếm thấy dẫn chứng rằng Phan Bội Châu đem Xu thế cỗ vũ trào lưu nằm trong sản. Nhất là lúc, bám theo ý ông, tờ báo Tiếng Dân của cụ Huỳnh Thúc Kháng tuy nhiên Phan Bội Châu đem hiệp tác tiếp tục lên án phương thức tiêu xài khử trí thức của trào lưu Xô Viết Nghệ Tĩnh.[16]

Giáo sư Nguyễn Đình Chú thì cho thấy thêm Phan Bội Châu chào đón thuyết giáo Marx kể từ tư cơ hội mái ấm văn hóa truyền thống rộng lớn là mái ấm chủ yếu trị. Phan Bội Châu một vừa hai phải mệnh danh Marx, Lê-nin, một vừa hai phải mệnh danh Khổng, Mạnh, Tôn Trung Sơn, Gandhi, Rousseau, Montesquieu. Phan Bội Châu từng viết lách cuốn sách rộng lớn 50 trang Xã hội công ty nghĩa vô thời hạn 1928-1934 nhằm reviews công ty nghĩa Marx, reviews nội dung đa phần của thuyết giáo Marxist như: thặng dư độ quý hiếm, giai cấp cho đấu giành, làm việc thường xuyên chủ yếu, tài chính học tập, cách thức xã hội cách mệnh, tư bạn dạng luận. Phan Bội Châu tiếp tục kết luận: "Ở trong những mái ấm xã hội học tập, ông (Marx) thiệt xứng đáng là 1 trong vị tiên sư, sở dĩ tất cả chúng ta nghiên cứu và phân tích xã hội công ty nghĩa, chỉ việc nghiên cứu và phân tích Mã Khắc Tư (Marx) công ty tức thị hoàn thành rồi". Phan Bội Châu còn viết lách "Lược truyện Liệt Ninh, vĩ nhân của nước Nga đỏ" viết lách in bên trên Binh sự tạp chí, Hàng Châu, Trung Quốc năm 1921.[17]

Phan Bội Châu và Nguyễn Ái Quốc

Tại vùng Nghệ Tĩnh, người tao tiếp tục lưu truyền những câu sấm của Trạng Trình như sau: "Đụn Sơn phân giải/ Bò Đái thất thanh/ Thủy đáo Lam thành/ Nam Đàn sinh thánh" (Khi núi Đụn chẻ song, khe Bò Đái rơi rụng giờ, sông Lam khoét vô chân núi Lam Thành, khu đất Nam Đàn tiếp tục sinh đi ra bậc thánh nhân). Sau trào lưu Xô viết lách Nghệ Tĩnh, câu sấm này được nói lại và buôn dưa lê. Lúc tê liệt, khe Bò Đái đã và đang ngừng chảy, giờ suối chảy ở khe không hề nghe được nữa, vì thế người dân càng tin tưởng và chờ đón. Trong một cuộc gặp gỡ thân mật Phan Bội Châu (lúc này đã biết thành Pháp bắt và cai quản thúc) với Đào Duy Anh và mái ấm nho Trần Lê Hữu, ông Hữu đem hỏi: "Thưa cụ Phan, "Bò Đái thất thanh, Nam Đàn sinh thánh" chẳng nên là cụ hoặc sao? Cụ còn thất bại nữa là kẻ khác!" Phan Bội Châu đáp: "Kể khuôn nghề ngỗng sĩ tử xưa tê liệt tôi cũng đều có giờ thiệt. Dân tao thông thường đem thói trọng người văn học tập và gán cho những người tao giờ nọ giờ tê liệt. Nhưng nếu như Nam Đàn đem thánh thực thì đó là ông Nguyễn Ái Quốc chứ chẳng nên ai khác".[18]

Bị Pháp bắt và an trí

Nơi an trí Ông già cả Ga Ngự vô trong những năm cuối đời

Ngày 30 mon 6 năm 1925, ông bị thực dân Pháp bắt cóc[19] bên trên Thượng Hải giải về nước xử án tù công cộng thân mật, tuy vậy trước tê liệt (1912) ông đã biết thành đối phương phán quyết vắng ngắt mặt mũi.[20] Trước trào lưu đấu giành của dân chúng toàn nước yêu cầu thả Phan Bội Châu, và nhờ việc can thiệp của Toàn quyền Varenne, ông được về an trí bên trên Ga Ngự (Huế). Trong 15 năm cuối đời, ông (lúc bấy giờ được gọi là Ông già cả Ga Ngự) vẫn lưu giữ hoàn hảo phẩm cơ hội cao khiết, không ngừng nghỉ tuyên truyền lòng tin yêu thương nước vị văn thơ, nên đặc biệt được dân chúng yếu đuối mến.

Phan Bội Châu rơi rụng ngày 29 mon 12 năm 1940 bên trên Huế.

Tưởng niệm và vinh danh

Hiện thương hiệu ông đã và đang được bịa đặt mang lại nhiều ngôi trường học tập và nhiều tuyến đường bên trên toàn nước, vô tê liệt đem ngôi trường thường xuyên của tỉnh Nghệ An và một đường phố rộng lớn bên trên Hà Thành, Hạ Long.

Tại Huế, Khu di tích lịch sử, tưởng vọng Phan Bội Châu nằm khoèo bên trên tuyến đường nằm trong thương hiệu (119 Phan Bội Châu, Thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế). Lăng mộ cùng theo với cái mái ấm giành nhỏ điểm cụ từng sinh sống, xa nhau chừng chỉ vài ba bước đi.

Đặc biệt lân cận lăng tẩm cụ đem sáu tấm bia mộ nhì con cái chó được chủ yếu tay Phan Bội Châu dựng lên. Trong thời hạn sinh sống bên trên Huế, Phan Bội Châu đem nuôi nhì con cái chó gọi là là Ky, Khi nó rơi rụng Phan Bội Châu tiếp tục lập mộ mang lại bọn chúng. Con rơi rụng ngày 21 mon 5 năm Giáp Tuất (1934) và con cái Ky vô năm Đinh Sửu (1937). Trong những sáng sủa tác văn thơ ông cũng đều có nội dung bài viết về lòng trung thành với chủ và để nhiều tình thân mang lại nhì loài vật này. Tờ Trung kỳ tuần báo số 14, ngày 15 tháng bốn năm 1936, Phan Bội Châu đem nội dung bài viết về con cái với nghĩa dũng thâm thúy.[21]

Tác phẩm về kiểu cách mạng Việt Nam

Việt Nam vong quốc sửẨm băng thất thường xuyên tập
  • Việt Nam Quốc sử khảo (1909)
  • Ngục Trung Thư (1913) – TP.Sài Gòn, Nhà xuất bạn dạng Tân Việt, 1950
  • Lưu Cầu Huyết Lệ Tân Thư (19??)
  • Việt Nam vong quốc sử (1905)
  • Việt Nam Quốc sử bình thao diễn ca (1927)
  • Cao đẳng Quốc Dân Di Cảo – Huế, Nhà xuất bạn dạng Anh-Minh, 1957
  • Chủng khử dự ngôn – Hà Thành, Nhà xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội, 1991
  • Tân Việt Nam – Hà Thành, Nhà xuất bạn dạng Cục tàng trữ sông núi, 1989
  • Thiên Hồ Đế Hồ – Hà Thành, Nhà xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội, 1978
  • Khuyến quốc dân du học tập ca
  • Hải nước ngoài huyết thư (1906)
  • Dĩ cửu niên lai sở trì công ty nghĩa
  • Hà trở nên liệt sĩ ca
  • Truyện Lê Thái Tổ
  • Tuồng Trưng nữ giới vương
  • Gia huấn ca
  • Giác quần thư
  • Nam quốc dân tu tri
  • Nữ quốc dân tu tri
  • Truyện Chân tướng tá quân (1917)
  • Truyện tái ngắt sinh sinh
  • Truyện Phạm Hồng Thái

Tác phẩm biên khảo, ganh đua ca

  • Ký niệm lục
  • Vấn đề phụ nữ
  • Luận lý vấn đáp
  • Sào Nam văn tập
  • Hậu Trần dật sử – Hà Thành, Nhà xuất bạn dạng Văn hóa-thông tin tưởng, 1996
  • Trùng Quang Tâm Sử - Hà Thành, Nhà xuất bạn dạng Văn học tập, 1971.[22]
  • Khổng Học Đăng (19??) – Houston, TX, Nhà xuất bạn dạng Xuân Thu, 1986
  • Phan Bội Châu Niên Biểu – TP.Sài Gòn, Nhóm nghiên-cứu Sử Địa, 1971
  • Phan Bội Châu Toàn Tập – Huế, Nhà xuất bạn dạng Thuận hóa: Trung tâm văn hóa truyền thống ngôn từ Đông Tây, 2001

Nhận xét

Phan Bội Châu công ty trương cầu viện Nhật sẽ giúp đỡ tấn công xua đuổi Pháp, vị ông nhận định rằng người Nhật nằm trong là kẻ châu Á "máu đỏ tía domain authority vàng", đem nằm trong quân thù công cộng với những người châu Âu "da white tóc vàng". Nhưng thực tiễn, Đế quốc Nhật Bản là 1 trong nước bám theo "chủ nghĩa đế quốc quân phiệt", cũng tích đặc biệt bành trướng nằm trong địa như thực dân châu Âu. Đến thời gian đó, Nhật Bản tiếp tục xâm lúc lắc và đô hộ Triều Tiên, và sẵn sàng xâm lúc lắc Trung Quốc. Do vậy công ty trương của Phan Bội Châu là đặc biệt khó khăn thành công xuất sắc, và dù là thành công xuất sắc thì nước ta tiếp tục lại phải đối mặt với côn trùng nguy hiểm mới mẻ kể từ Nhật Bản. Vì lẽ ấy, Nguyễn Ái Quốc mặc dù khâm phục lòng yêu thương nước của Phan Bội Châu tuy nhiên phán xét đàng lối của ông tựa như "Đuổi hổ cửa ngõ trước, rước beo cửa ngõ sau".[23]

Đương thời, mái ấm chí sĩ Phan Châu Trinh tiếp tục viết lách về Phan Bội Châu như sau:

Phan Bội Châu nhận hẳn rằng người Pháp quyết không tồn tại thiệt lòng khai hóa cho những người Nam, nên rằng việc khai hóa, trước nên dò thám cơ hội tấn công ụp cơ quan chính phủ Pháp, tuy nhiên ham muốn tấn công ụp cơ quan chính phủ Pháp, ko nhờ cậy quyền lực một nước mạnh ngoài, thì tự động người Nam ko làm những gì được. Hiện ni nước mạnh duy đem Nhật Bản là nước đồng văn đồng chủng nên cầu viện với Nhật Bản... Tôi chưng khuôn thuyết bên trên của Sào Quân, lấy lẽ rằng, người nước Nam chui rúc ráy bên dưới chủ yếu thể thường xuyên chế tiếp tục bên trên ngàn năm, chưa tồn tại tư cơ hội quốc dân song lập, dẫu đem cậy mức độ quốc tế, chỉ thao diễn khuôn trò "đổi công ty thực hiện nô lệ loại hai", không tồn tại ích gì. Vả lại, nước Pháp là 1 trong nước thực hiện trung phong văn minh cả hoàn vũ, ni hiện tại bảo lãnh việt nam, bản thân nhân này mà học tập bám theo, chuyên được dùng tâm về mặt mũi khai trí trị sinh những việc thực dụng chủ nghĩa. Dân trí tiếp tục hé, chuyên môn một ngày 1 cao tức là khuôn nền song lập ngày sau ở đấy. Còn bám theo chủ yếu con kiến "cậy mức độ nước ngoài" thì nó xung quanh teo khúc tách, bản thân ko tự động lập, ai là người cứu vớt bản thân, Triều Tiên, Đài Loan, khuôn gương rõ rệt, người Nhật kiên cố gì rộng lớn người Pháp... Sào Quân ko nghe, cũng không sở hữu và nhận là nên, phủi áo đi ra cút, tuân theo chủ ý bản thân.
— Phan Châu Trinh, Cuộc thủ thỉ với quan tiền Thống soái TP.Sài Gòn bên trên hòn đảo Côn Lôn[24]
Phan Bội Châu là kẻ đặc biệt đem chí khí, đem nghị lực, nhẫn nhục, dám làm; đem điều tin tưởng vô thì ko chịu đựng quăng quật, dẫu đem sấm sét cũng ko thay đổi. Nay sĩ phu từng nước không có ai hoàn toàn có thể ví với ông ấy. Tiếc thay cho học tập thuật ko rành, thời thế ko rõ rệt, quí sử dụng quyền thuật, tự động bịp bản thân bịp người, ngoan ngoãn cố ko thay đổi. Lớn tiếng không có ai tị nạnh, hãm quốc dân vô khu đất bị tiêu diệt, cam chịu đựng giờ ác tuy nhiên ko tự nhủ. Tuy nhiên ông ấy một vừa hai phải hiêu hiêu tự động cho rằng tình nhân quốc dân, kể từ ni về sau ông ấy càng nhiệt huyết tâm sự...

Chủ nghĩa phục oán đặc biệt đoan tuy nhiên Phan Bội Châu công ty trương thiệt là rất là sai lầm không mong muốn, chỉ hãm quốc dân vô khu vực bị tiêu diệt, không phù hợp thời thế, ko sát với lý luận... Bởi vì thế ông ấy là kẻ đại biểu mang lại thói quen thuộc bên trên lịch sử vẻ vang ngàn năm của dân tộc bản địa nước Nam. Không biết chân tướng tá của những người nước Nam, coi ông ấy thì hiểu rằng. Dân nước Nam biết bao tính bài xích nước ngoài, thì bài xích nước ngoài của ông ấy cho tới khu vực đặc biệt đoan. Người nước Nam đặc biệt quí dựa người ngoài, ông ấy lại dựa dẫm nước ngoài cho tới khu vực đặc biệt đoan. Dân Nam đặc biệt thiếu hụt tính tự động lập, ông ấy lại càng hơn thế nữa. Tính hóa học, chuyên môn của ông ấy đều nằm trong phù hợp với đặc thù, chuyên môn của quốc dân. Cho nên nhân khu vực rộng lớn khu vực tầm thường của quốc dân tuy nhiên lợi dụng; tê liệt là vấn đề tuy nhiên lương y gọi là thuật tắc nhân tắc dụng.

Cho nên điều tuy nhiên ông ấy băn khoăn, là quốc dân ân oán nước Pháp ko thâm thúy. Những sách ông ấy viết lách đi ra, ko bàn thời thế, ko rằng lợi sợ hãi, phụ thuộc vào khu vực ko tuy nhiên biên soạn, tự động bịp bản thân, bịp người. Nói vậy là, đều là lôi kéo lòng oán ghét bỏ của quốc dân tuy nhiên thôi. Đợi cho tới Khi lòng oán ghét bỏ tiếp tục thâm thúy, phản loàn nổi lên tứ bề, ông ấy mới mẻ nhân này mà vô, nhằm thỏa khuôn lòng phá hủy. Không nên là ko biết phương pháp mệnh ko thể thực hiện, tuy nhiên tận dụng khuôn ngu của dân - tức tính bài xích nước ngoài, ko thực hiện thì ko chịu đựng. Không nên là ko biết Nhật Bản chẳng làm những gì được, tuy nhiên tận dụng khuôn yếu đuối của dân - tức tính dựa dẫm nước ngoài, ko thực hiện thì ko chịu đựng. Mà quốc dân sở dĩ quáng gà quáng nghe bám theo đuổi theo, cho tới bị tiêu diệt ko tỉnh, ấy là vì thế đặc thù ngay sát nhau, cho nên vì vậy xâm nhập khá thâm thúy... Đó là chủ ý và thủ đoạn của Phan Bội Châu tuy nhiên thôi. Cho nên người ko biết ông ấy thì bảo này đó là người rất là ngu lầm, chứ không hề biết ông ấy tận dụng khuôn ngu của quốc dân nhằm khoe khoang trí bản thân, tận dụng khu vực tầm thường của quốc dân nhằm thực hiện rõ rệt khuôn hoặc của tôi. Than ôi! Không biết khuôn ngu khuôn tầm thường tuy nhiên thực hiện thì cũng hoàn toàn có thể loại mang lại. thạo khuôn ngu, khuôn tầm thường, khuôn ko địch lại tuy nhiên cứ ham muốn tận dụng nhằm thực hành thực tế chí bản thân thì tao ko biết ông ấy tiếp tục đối xử Theo phong cách này.

— Phan Châu Trinh, Pháp Việt liên hợp hậu chi tân Việt Nam[25]

Lúc bấy giờ, Phan Bội Châu cũng sẽ được một trạng sư người Pháp thương hiệu là Bona mệnh danh rằng:

Cụ Phan (Phan Bội Châu) là kẻ trái khoáy ko hổ là người ái quốc, ái quân chân chủ yếu. Dầu tôi là kẻ Pháp, so với cụ Phan tôi cũng nên ngưỡng mộ. Tôi ngưỡng mộ là ngưỡng mộ thân mẫu thế quang đãng minh, khuôn lòng tin hùng vĩ, khuôn nghị lực bất di, quật cường tiếp tục minh chứng đi ra trong các việc thực hiện của cụ.[26]

Tôn Quang Phiệt phán xét về công ty trương đảo chính của Phan Bội Châu như sau:[27]

Phan Chu Trinh hô hào: Không đảo chính, đảo chính là chết… Phan Chu Trinh tiếp tục ham muốn tiến hành công tác khai dân trí, xướng dân quyền của dân mình; dân tiếp tục khéo léo tiến bộ cỗ về từng mặt mũi, tiếp tục biết sử dụng quyền của tôi thì mới có thể hoàn toàn có thể song lập được. Tuy nhiên, cứ lấy tư cơ hội một người thân trong gia đình sĩ chân ko tuy nhiên hô hào cải lộc thì làm thế nào tuy nhiên được toàn dân tận hưởng ứng, toàn dân tiến hành được; tuy nhiên toàn dân ko tận hưởng ứng, ko tiến hành, thì cải lộc với ai?
Cả nhì phái đảo chính và cải lộc đều thất bại, vì thế khi tê liệt việt nam ko đầy đủ ĐK khinh suất và khách hàng quan tiền nhằm xua đuổi được nước ngoài xâm giành được song lập. Tuy nhiên, cách mệnh võ trang của Phan Bội Châu được người sau hướng theo và tiếp tục thành công xuất sắc. Các mái ấm hoạt động và sinh hoạt cách mệnh thông thường rằng "thất bại là u trở nên công", tình huống này đặc biệt trúng. Còn công ty trương cải lộc của Phan Chu Trinh thì bị thất bại và bị vỡ nợ luôn luôn, sau Phan Chu Trinh những mái ấm chân chủ yếu ái quốc của việt nam không có ai bám theo tuyến đường ấy nữa.

Gần phía trên, vô sách Đại cương cương lịch sử vẻ vang Việt Nam (xuất bạn dạng 2006) tiếp tục đem đoạn viết:

Theo Phan Bội Châu, chỉ mất tuyến đường vũ trang bạo động[28]...Đây là tuyến đường trúng đắn nhất. Tuy nhiên, ông thất bại là vì thế "không đem lực lượng phía bên trong tuy nhiên chỉ ỉ lại vô người ngoài thì thiệt là khó", "ỉ lại vô người thì ko thể thành công xuất sắc được" (trích Niên biểu)... Những tiếng tự động phê phán của ông thiệt sự nghiêm khắc tương khắc tuy nhiên cũng vô nằm trong chủ yếu xác!... Mặc mặc dù ko giành được thắng lợi, tuy nhiên đàng lối đảo chính cách mệnh này đã vạc động uy lực lòng tin yêu thương nước, giải hòa dân tộc bản địa của dân chúng Việt. Đó là hiến đâng rộng lớn lao của Phan Bội Châu và những tổ chức triển khai của ông...[29]
Mộ Phan Bội Châu

Ngoài sự nghiệp cách mệnh, ông còn viết lách thật nhiều sách vở, và được thông dụng thâm thúy rộng lớn vô dân chúng. Trong Từ điển văn học (bộ mới mẻ xuất bạn dạng 2004), sau khoản thời gian reviews về ông và sự nghiệp văn hoa của ông, đã và đang Kết luận rằng:

Xem thêm: tinna tình là ai

Trong lịch sử vẻ vang văn học tập nước ta rất khó gì có rất nhiều văn hoa đem mức độ lúc lắc động quần bọn chúng đứng lên đấu giành cách mệnh rộng lớn lao như văn hoa của Phan Bội Châu. Ngày ni vô văn hoa tê liệt, về tư tưởng và ý niệm, hoàn toàn có thể điểm đó điểm không giống không hề thích hợp, tuy nhiên trái khoáy tim tràn đầy hăng hái của người sáng tác vẫn tồn tại nguyên vẹn độ quý hiếm. Ông là 1 trong vô số những mái ấm văn rộng lớn của văn học tập nước ta vô nửa thời điểm đầu thế kỷ đôi mươi.[30]

Xem thêm

  • Pháp thuộc
  • Nguyễn Tiểu La
  • Thái Thị Huyên

Tham khảo

  1. ^ Nguyên Huệ, "Phan Bội Châu, người tiếp tục viết lách về thiền sư Thiện Quảng Lưu trữ 2014-07-07 bên trên Wayback Machine", Tạp chí Văn hóa Nghệ An, truy vấn ngày 21 mon 7 năm năm trước.
  2. ^ Theo Họ và thương hiệu người Việt Nam - PGS.TS Lê Trung Hoa, Nhà xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội, 2005.
  3. ^ a b Chu Trọng Huyến, "Những chuyến du ngoạn và những thương hiệu hiệu: Sào Nam, Bội Châu của Phan Văn San Lưu trữ 2014-07-26 bên trên Wayback Machine", Sở Khoa học tập và Công nghệ Nghệ An, truy vấn ngày 21 mon 7 năm năm trước.
  4. ^ Chương Thâu, "Phan Bội Châu - mái ấm yêu thương nước rộng lớn thời điểm đầu thế kỷ 20", Nhân dân, truy vấn ngày 21 mon 7 năm 2014; Đỗ Hiếu, "Lễ kỷ niệm 100 năm Phong trào Đông Du của cụ Phan Bội Châu", RFA Tiếng Việt, truy vấn ngày 21 mon 7 năm năm trước.
  5. ^ Trường Sơn, Người xưa xử lý sai phạm vô thi tuyển Lưu trữ 2016-03-05 bên trên Wayback Machine, Báo ViệtNamNet, 05/06/2007.
  6. ^ Xem Gia Phả Họ Phan, Phần Thứ Hai, Chương V-03.
  7. ^ Năm 1904 Phan Châu Trinh kể từ quan tiền rồi kín thanh lịch Quảng Đông (Trung Quốc) gặp gỡ Phan Bội Châu, trao thay đổi chủ ý rồi nằm trong thanh lịch Nhật Bản, xúc tiếp với khá nhiều mái ấm chủ yếu trị bên trên phía trên (trong số tê liệt đem Lương Khải Siêu) và kiểm tra việc làm duy tân của xứ sở này (theo Phạm Văn Sơn, Việt sử tân biên, Quyển 5, Tập Trung, tr. 429). Ông hoan nghênh việc Phan Bội Châu trả thanh niên đi ra quốc tế tiếp thu kiến thức, thông dụng tư liệu tuyên truyền dạy dỗ nội địa, tuy nhiên ông phản đối công ty trương lưu giữ nền quân công ty, cách thức đảo chính vũ trang và việc mưu kế cầu nước ngoài viện. Bởi bám theo ông, ham muốn cứu vớt được nước mái ấm, nên bám theo tuyến đường dân công ty và cải tân xã hội, bằng sự việc nâng lên dân trí và dân quyền rồi mới mẻ hoàn toàn có thể mưu kế tính được việc không giống. Tuy nhiên, nhì khuynh phía này tuy nhiên song tồn bên trên và ko trái chiều nhau một cơ hội vô cùng tuy nhiên xen kẹt, hòa lẫn lộn vô nhau, tạo ra ĐK lẫn nhau cải cách và phát triển. Xem cụ thể ở trang Phong trào Đông Du.
  8. ^ Theo group Đinh Xuân Lâm, sách tiếp tục dẫn, tr. 142.
  9. ^ Nguyễn Hàm bị hành hạ cút Côn Đảo và rơi rụng bên trên tê liệt năm 1911.
  10. ^ “Hình tượng "Đông Á bệnh dịch phu" vô văn học tập duy tân Đông Á, nước ta thời điểm cuối thế kỷ XIX thời điểm đầu thế kỷ XX”. Truy cập 15 mon hai năm 2015.
  11. ^ Theo Phan Bội Châu toàn tập, Tập 4, Nhà xuất bạn dạng Thuận Hóa, 1990, tr. 178.
  12. ^ Theo group Đinh Xuân Lâm, sách tiếp tục dẫn, tr. 181.
  13. ^ Tạp chí Xưa & Nay, số 48, mon hai năm 1998, tr. 9-10.
  14. ^ Phạm Hồng Cư (xuất bạn dạng năm 2004). “2”. Đại tướng tá Võ Nguyên Giáp thời trẻ (bằng giờ tiếng Việt). Việt Nam: Nhà xuất bạn dạng Thanh Niên. tr. 11. Quản lý CS1: vị trí (liên kết) Quản lý CS1: ngôn từ ko rõ rệt (liên kết)
  15. ^ Phan Bội Châu, người trước tiên treo hình họa Lê-nin ở nước ta, Nguyễn Khắc Phê, "Ông già cả Ga Ngự" – Nhà xuất bạn dạng Thuận Hóa, 1987.
  16. ^ Nói tiếp về Phan Bội Châu và Cường Để, BBC, truy vấn 19.05.2013.
  17. ^ PHAN BỘI CHÂU – NHÀ VĂN HÓA Lưu trữ 2013-09-28 bên trên Wayback Machine, Nguyễn Đình Chú, Trung tâm Văn chất hóa học Lý luận và Ứng dụng, Trường Đại học tập KHXH & NV - ĐHQG Thành phố Xì Gòn.
  18. ^ “Giải mã những tiên tri quá bất ngờ của Trạng Trình”. Báo năng lượng điện tử VTC News. Truy cập 30 mon 9 năm 2015.
  19. ^ Theo Vĩnh Sính vô "Mối contact thân mật Phan Bội Châu và Nguyễn Ái Quốc ở Trung Quốc, 1924-1925 – reviews tư liệu mới mẻ vạc hiện" thì: "Trong Phan Bội Châu niên biểu, Phan Bội Châu quy mang lại Nguyễn Thượng Huyền, người được ông nuôi chăm sóc ở Hàng Châu, tội mật báo với Pháp nhằm chúng ta bắt cóc ông ở ga Thượng Hải. Tuy nhiên, Kỳ Ngoại hầu Cường Để, vô hồi ký, lại quy mang lại Lâm Đức Thụ là kẻ thủ mưu (Vĩnh Sính, tr. 242).
  20. ^ Từ điển văn học (bộ mới), tr. 1378.
  21. ^ “Bí mật về song khuyển trung thành với chủ mặt mũi mộ cụ Phan Bội Châu”.
  22. ^ Các bạn dạng đem ghi lại (loc) hiện tại còn tàng trữ.
  23. ^ Trần Dân Tiên: Những mẩu chuyện về đời hoạt động và sinh hoạt của Hồ Chủ tịch, Nhà xuất bạn dạng CTQG-Nhà xuất bạn dạng TN, H.1994, tr. 12.
  24. ^ Phan Châu Trinh toàn tập dượt, tập dượt 2, trang 90-91, Nhà xuất bạn dạng Thành Phố Đà Nẵng, 2005.
  25. ^ Phan Châu Trinh toàn tập dượt, tập dượt 3, trang 66-68, Nhà xuất bạn dạng Thành Phố Đà Nẵng, 2005.
  26. ^ Dẫn bám theo Từ điển hero lịch sử vẻ vang Việt Nam vì thế Nguyễn Q. Thắng-Nguyễn dựa Thế biên soạn. Nhà xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội, 1992, tr. 773.
  27. ^ Tuần báo Văn Nghệ TP. Hồ Chí Minh, số 436 và 437.
  28. ^ Vì vậy, Duy Tân hội vì thế Phan Bội Châu và những đồng chí của ông xây dựng còn được gọi là Ám xã, không giống với trào lưu Duy Tân vì thế Phan Châu Trinh đề xướng (1906), được gọi là Minh xã, vì thế chúng ta hoạt động và sinh hoạt công khai minh bạch và ko đảo chính...
  29. ^ Theo group Đinh Xuân Lâm, sách tiếp tục dẫn, tr. 181-182.
  30. ^ Lược bám theo Nguyễn Đình Chú, mục kể từ Phan Bội Châu vô Từ điển văn học tập (bộ mới). Nhà xuất bạn dạng Thế giới, 2004, tr. 1380.

Thư mục

  • Một phần của bài xích này được trích dịch kể từ tư liệu A Country Study: Vietnam của Thư viện Quốc hội của Hoa Kỳ, nằm trong phạm vi công nằm trong.
  • GS Phan Khoang, Việt Nam Pháp Thuộc Sử (VNPTS), nxb Đại Nam, TP.Sài Gòn, 1961
  • Mạc Định Hoàng Văn Chí, Từ Thực Dân Đến Cộng sản, nxb Chân Trời Mới, TP.Sài Gòn, 1964
  • Vĩnh Sính, Mối contact thân mật Phan Bội Châu và Nguyễn Ái Quốc ở Trung Quốc, 1924-1925 – reviews tư liệu mới mẻ vạc hiện, vô Việt Nam và Nhật Bản chia sẻ văn hóa, Nhà xuất bạn dạng Văn Nghệ, Tp Xì Gòn, 2001.
  • Sophie Quinn-Judge, Nguyen Ai Quoc, The Comintern and the Vietnamese Communist Movement (1919-1941), vô HO CHI MINH The missing years, The University of California Press, California, 2002.
  • Gia Phả Họ Phan, Phần Thứ Hai, Chương V-03.
  • Đinh Xuân Lâm (chủ biên) - Nguyễn Văn Khánh - Nguyễn Đình Lễ, Đại cương cương lịch sử vẻ vang Việt Nam (Tập 2). Nhà xuất bạn dạng Giáo dục đào tạo, 2006.

Liên kết ngoài

Wikimedia Commons nhận thêm hình hình họa và phương tiện đi lại truyền đạt về Phan Bội Châu.
  • Phan Bội Châu và bia mộ nhì con cái chó
  • Giáo sư sử học tập Vĩnh Sính viết lách về Phan Chu Trinh và Phan Bội Châu
  • Phan Bội Châu Lưu trữ 2020-03-24 bên trên Wayback Machine, kể từ báo Nhân dân
  • Học lại Phan Bội Châu và Phong trào Đông Du, kể từ Đài truyền hình BBC Việt ngữ
  • Bối cảnh xã hội nước ta và Phong trào Đông Du, kể từ Đài truyền hình BBC Việt ngữ
  • Phan Bội Châu và trào lưu Đông Du Lưu trữ 2005-05-29 bên trên Wayback Machine (tiếng Anh và Pháp)
  • Nguyễn Ái Quốc và Phan Bội Châu: Tình mái ấm, nghĩa nước, báo Quân team Nhân dân
  • Phan Bội Châu Lưu trữ 2006-10-08 bên trên Wayback Machine
  • Chủ tịch Xì Gòn qua quýt những quan hệ và gặp gỡ với Phan Bội Châu - Tạp chí Sông Hương
  • Phan Bội Châu, người trước tiên treo hình họa Lê-nin ở nước ta - Tiền phong online
  • Bức thư Phan Bội Châu gửi Lý Thụy (Nguyễn Ái Quốc) - Ban vận hành Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh