lã bất vi là ai

Bách khoa toàn thư banh Wikipedia

Văn Tín hầu 文信侯
Thừa tướng mạo Trung Quốc (chi tiết...) Bạn đang xem: lã bất vi là ai
Tướng quốc nước Tần
Tại vị	249 TCN - 237 TCN
Tiền nhiệm	Thái Trạch
Kế nhiệm	Lý Tư
Thông tin cậy chung
Sinh	292 TCN Bộc Dương, Hà Nam
Mất	235 TCN quận Tam Xuyên, nước Tần
Thê thiếp	Triệu Cơ (thiếp)
Tên giàn giụa đủ Lã Bất Vi (呂不韋)
Tước hiệu	Văn Tín hầu (文信侯)

Lã Bất Vi (Giản thể: 吕不韦; phồn thể: 呂不韋; 292 TCN - 235 TCN) là một trong những thương nhân người nước Vệ, sau trở nên Tướng quốc của nước Tần thời Chiến Quốc. Ông phổ biến nhập lịch sử vẻ vang về buôn quan liêu buôn bán tước đoạt, xoay trở kể từ người kinh doanh thông thường trở nên một chủ yếu trị gia với tác động.

Xuất thân thích kể từ doanh nhân, ông được lựa chọn lưu giữ chức Tướng quốc nhập 13 năm cùng với nước Tần, trở nên một chủ yếu trị gia trứ danh đương thời. Với tư tưởng 「Kiêm Nho Mặc, thích hợp Danh Pháp; 兼儒墨，合名法」, ông hiệp lực biên soạn nên Lã Thị Xuân Thu, công ty trương chủ yếu trị một cơ hội đặc biệt với chuyên nghiệp hóa. Những trở thành ngược này khiến cho ông trở nên một hình tượng của phái Tạp gia - một trong những Cửu Lưu thập gia thời Tiên Tần. Khi lưu giữ chức, ông công ty trương xâm chiếm Đông Chu, Triệu nằm trong Vệ, banh Tam Xuyên, Thái Nguyên và Đông Quận, so với cơ nghiệp mái ấm Tần với trở thành ngược rộng lớn lao. Sau nằm trong, vì thế sự vụ chủ nghĩa Lao Ái nhưng mà Lã Bất Vi bị liên lụy, sau cuối bị chủ yếu Doanh Chính xay buộc húp dung dịch độc tự động sát.

Có thuyết bảo rằng ông là phụ thân của Doanh Chính, tức Tần Thủy Hoàng, vị hoàng thượng thứ nhất của Trung Hoa, tuy vậy thuyết này vẫn không được kiểm bệnh và còn nhiều điểm xích míc. Các GS John Knoblock và Jeffrey Riegel, nhập bạn dạng dịch Lã Thị Xuân Thu của mình, gọi mẩu truyện này "rõ ràng là sai, nhằm mục đích mục tiêu huỷ báng Bất Vi và xúc phạm hoàng thượng đầu tiên"^[1].

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Lã Bất Vi là kẻ nước Vệ, ni nằm trong điểm phía Nam của Bộc Dương, tỉnh Hà Nam. Sách Chiến Quốc sách lại thưa ông sinh rời khỏi ở Dương Địch (猴阳) ở nước Hàn. Xuất thân thích tầm thông thường, Lã Bất Vi là một trong những thương nhân, nhờ kinh doanh thành công xuất sắc nên đặc biệt phong phú.

Năm loại 40 đời Tần Chiêu Tương vương vãi (267 TCN), Điệu Thái tử mất mặt. Năm loại 42 (265 TCN), ngôi Thái tử còn khuyết, nên Tần vương vãi mang đến con cái loại là An Quốc quân công tử Trụ thực hiện Thái tử. An Quốc quân với rộng lớn đôi mươi người con cái và nhiều bà xã, nhập cơ người bà xã được yêu thương nhất được lập thực hiện chủ yếu phu nhân, gọi là Hoa Dương phu nhân. Phu nhân không tồn tại con cái, nhưng mà một người con cái của An Quốc quân là Dị Nhân sinh rời khỏi vì thế thị thiếp Hạ Cơ ko được yêu thương quý, nên Dị Nhân nên thực hiện con cái tin cậy của Tần ở nước Triệu. Tần bao nhiêu lượt tấn công Triệu, nên Triệu ngược đãi Dị Nhân.

Lã Bất Vi ở Hàm Đan nước Triệu, nhìn thấy Dị Nhân bèn nảy rời khỏi ý mong muốn gom Dị Nhân thực hiện người nối nghiệp nước Tần nhằm bạn dạng thân thích bản thân tiến thủ thân thích, bèn dữ thế chủ động kết gửi gắm với Dị Nhân. Lã Bất Vi trả mang đến Dị Nhân năm trăm cân nặng vàng chi tiêu và sử dụng và đãi tân khách hàng. Rồi lấy chi phí mua sắm của bảo bối kỳ lạ, đem lịch sự Tần, van trình làng người chị Hoa Dương phu nhân nhằm dưng những vật ấy mang đến Hoa Dương phu nhân. Nhân cơ, Lã Bất Vi kể Dị Nhân tài chất lượng, khéo léo, gửi gắm với những người những nước, bằng hữu từng thiên hạ. Hoa Dương phu nhân không tồn tại con cái, Bất Vi khuyên nhủ nhận Dị Nhân thực hiện con cái nuôi. Hoa Dương phu nhân nghe theo đòi, nhập van An Quốc quân lập Dị Nhân thực hiện quá tự động. Danh giờ Dị Nhân kể từ cơ càng nổi với chư hầu.

Bấy giờ, Lã Bất Vi với cùng 1 người thiếp là Triệu Cơ, đàn hoặc múa chất lượng và với sắc đẹp. Một hôm, Bất Vi mời mọc Dị Nhân cho tới mái ấm, sai Triệu Cơ rời khỏi xối rượu. Dị Nhân đem lòng say sưa, Lã Bất Vi ngay tắp lự dưng Triệu Cơ mang đến Dị Nhân. Năm Chiêu Tương vương vãi loại 48 (259 TCN), mon giêng, Triệu Cơ sinh hạ một đàn ông, đó là Doanh Chính.

Các sử gia vẫn luôn luôn giành cãi về sự việc Doanh Chính là con cái của Lã Bất Vi^[2] hoặc Dị Nhân,^[1][3] vì thế ko loại trừ tài năng Triệu Cơ vẫn với bầu với Lã Bất Vi từ xưa. Tuy nhiên, học tập fake đời mái ấm Thanh là Lương Ngọc Thằng (梁玉繩) nhận định rằng ở phía trên với điểm xứng đáng ngờ. Căn cứ nguyên vẹn văn nhưng mà Tư Mã Thiên chép nhập Sử ký về sự việc Triệu Cơ sinh hạ, với ghi: [Cơ tự động nặc hữu thân thích, chí đại kỳ thời, sống chết Chính; 姬自匿有身，至大期時，生子政]. Trong số đó, "Đại kỳ" một kể từ là chỉ ý việc phụ phái đẹp đầy đủ mon sinh đẻ thời cổ, ám chỉ việc Triệu Cơ nằm trong Doanh Dị Nhân sau thời điểm công cộng chạ thì có thai, xác thực Triệu Cơ sau thời điểm có thai 10 mon mới mẻ sinh rời khỏi Doanh Chính. Mà cũng nhập Sử ký, phần Tần Thủy Hoàng bạn dạng kỷ, đặc biệt quan trọng ghi rõ ràng Doanh Chính là nhập "Tần Chiêu vương vãi năm loại 48, mon giêng sinh rời khỏi ở Hàm Đan", địa thế căn cứ tư liệu biên trở thành của Tần triều, đều phải có khảo bệnh. Lương Ngọc Thằng cho là, Tư Mã Thiên đem cả nhì cụm kể từ đặc biệt xích míc là [Tự nặc hữu thân; ý là "đang với thai"] nằm trong [Đại kỳ; ám chỉ "sau Khi công cộng chạ mới mẻ với thai"] nhằm công cộng nhập một câu như vọc, là một trong những loại văn pháp Xuân Thu, ám chỉ tin cậy bốt đặc biệt phổ cập khi đó là Triệu Cơ với bầu trước lúc hầu ngủ Doanh Dị Nhân tuy nhiên ko tiện lắc đầu. Rất rất có thể, Doanh Chính thiệt sự là con cái của Doanh Dị Nhân.

Năm loại 50 đời Chiêu Tương vương vãi (257 TCN), nước Tần sai Vương Ý vây Hàm Đan, triều đình nước Triệu mong muốn làm thịt Dị Nhân. lõi được tin cậy, Dị Nhân nằm trong Lã Bất Vi mưu mẹo trả sáu trăm cân nặng vàng mang đến kẻ coi lưu giữ nên trốn bay Triệu. Triệu mong muốn làm thịt bà xã con cái Dị Nhân, tuy nhiên Triệu Cơ là con cái mái ấm tai đôi mắt ở Triệu, lẻn trốn được vì vậy u con cái đều sinh sống.

Xem thêm: ái thê là gì

Tướng quốc nước Tần[sửa | sửa mã nguồn]

Năm Tần Chiêu Tương vương vãi loại 56 (251 TCN), Tần vương vãi mất mặt. Sau một thời hạn nhằm tang phụ thân, lịch sự năm tiếp theo (250 TCN) thì An Quốc quân lên thực hiện Tần vương vãi, tức là Tần Hiếu Văn vương vãi, lập Hoa Dương phu nhân thực hiện Vương hậu, Dị Nhân (lúc này vẫn thay tên trở thành Tử Sở) vì thế trở nên Thái tử.

Sau 6 năm cách trở, Triệu Cơ nằm trong con cái là Doanh Chính được đón về nước Tần. Nhưng Hiếu Văn vương vãi đăng quang được 3 ngày vẫn mất mặt. Thái tử Tử Sở lên thay cho, tức là Tần Trang Tương vương vãi, tôn u nuôi là Hoa Dương hậu thực hiện [Hoa Dương Thái hậu], u đẻ Hạ Cơ là [Hạ Thái hậu]. Có chủ kiến nhận định rằng chủ yếu Bất Vi thủ mưu kinh hãi vua Tần nhằm Tử Sở sớm lên thay cho ngôi.

Năm đầu (249 TCN), Tần Trang Tương vương vãi ngay tắp lự phong mang đến Bất Vi thực hiện Tướng quốc, tước đoạt hiệu Văn Tín hầu (文信侯), được ăn thuế 100.000 hộ thực ở quận Hà Nam, Lạc Dương. Trang Tương vương vãi thực hiện vua được 3 năm thì mất mặt, Thái tử là Chính đăng quang, gọi là Tần vương vãi Chính, tức Tần Thủy Hoàng trong tương lai, tôn Lã Bất Vi thực hiện [Trọng phụ; 仲父].

Khi lên cầm phụ chủ yếu, Lã Bất Vi công ty trương không ngừng mở rộng cương thổ của nước Tần, làm cho chiến và giành giành tác động so với Đông Chu, Triệu nằm trong nước Vệ, lắc đại lượng trở thành trì, thực hiện hạ tầng cùng với nước Tần về sau thống nhất thiên hạ. Bấy giờ ở Ngụy với Tín Lăng quân Nguỵ Vô Kỵ, ở Sở với Xuân Thân quân Hoàng Yết, ở Triệu với Bình Nguyên quân Triệu Thắng, ở Tề với Mạnh Thường quân Điền Văn, toàn bộ đều đua nhau quý kẻ sĩ, chiều tân khách hàng. Lã Bất Vi thấy Tần mạnh nhưng mà bản thân ko vì thế bọn họ nên xấu xí hổ cũng đón mời mọc những kẻ sĩ đãi đặc biệt hậu, thực khách nhập mái ấm với cho tới phụ vương ngàn. Khi ấy chư hầu có khá nhiều biện sĩ, như bọn Tuân Khanh thực hiện sách quảng bá rời khỏi thiên hạ. Bất Vi bèn sai những khách hàng biên soạn rời khỏi những điều bản thân biết, họp lại thực hiện tám Lãm, sáu Luận, mươi Kỷ bao gồm rộng lớn nhì mươi vạn chữ, nghĩ rằng đầy đủ không còn những việc trời khu đất, muôn vật xưa ni. Ông mệnh danh sách là Lã Thị Xuân Thu bày ở cửa ngõ chợ Hàm Dương, bịa ngàn lạng ta vàng lên bên trên, mời mọc những du sĩ của chư hầu ai rất có thể tăng giảm sút một chữ thì van biếu một ngàn lạng ta vàng.

Trong cung, Lã Bất Vi hoặc nằm trong u của Tần vương vãi là Triệu Cơ tư thông. Khi Tần vương vãi Chính vẫn rộng lớn nhưng mà Thái hậu cứ dâm ô mãi, thì Lã Bất Vi kinh hãi lộ nhưng mà đem vạ, bèn ngầm mò mẫm một người dân có dương vật rộng lớn thương hiệu Lao Ái, nhằm chiều lòng Thái hậu thay cho bản thân. Quả nhiên Thái hậu nghe chuyện rồi, Lã Bất Vi vờ vĩnh sai người tố giác hắn tội phạm xứng đáng thiến. Sau cơ, Bất Vi lại báo với thái hậu: "Nên với kẻ fake bị thiến này thực hiện chức Cấp Sự trung". Thái hậu bèn ngầm mang đến kẻ coi việc thiến nhiều chi phí. Viên quan liêu coi án lại luận tội vờ vĩnh, nhổ râu mi thực hiện mang đến thái giám vì vậy được nhập hầu Thái hậu. Thái hậu nằm trong hắn dâm tà, sinh được nhì người con, kinh hãi người tớ biết chuyện, bèn vờ vĩnh coi bói thưa nên tách mùa dời cung lịch sự khu đất Ung.

Cái chết[sửa | sửa mã nguồn]

Năm loại 9 đời Tần vương vãi Chính (238 TCN), với kẻ phát hiện Lao Ái thực ko nên là thái giám, thông thường tư thông với Thái hậu, sinh nhì con cái đều ỉm cút.

Tần vương vãi Chính ngay tắp lự gửi gắm mang đến pháp đình xét, hiểu ra sự tình. Việc tương quan cho tới Tướng quốc là Lã Bất Vi. Tháng 9, Tần vương vãi cho những người làm thịt 3 bọn họ mái ấm Lao Ái, lại làm thịt nhì con cái tự Thái hậu đẻ rời khỏi và đày ải Thái hậu lịch sự khu đất Ung. Nhà cửa ngõ những môn hạ của Lao Ái đều bị tịch thâu và bọn họ bị đày ải lịch sự khu đất Thục. Tiếp cho tới, Tần vương vãi mong muốn làm thịt cả Tướng quốc Lã Bất Vi, tuy nhiên vì thế Bất Vi thời trước với công rộng lớn, lại được những tân khách hàng, biện sĩ thưa gom khá sầm uất nên ko nỡ thực hiện tội.

Xem thêm: ai sẽ là thủ tướng việt nam năm 2016

Tháng 10 năm loại 10 (237 TCN), Tần Vương miễn nhiệm Tướng quốc của Lã Bất Vi. Đến Khi người Tề là Mao Tiều thuyết vua Tần, vua Tần mới mẻ lịch sự Ung đón Thái hậu về Hàm Dương như cũ và phong ấp mang đến Văn Tín hầu Lã Bất Vi ở Hà Nam. Được rộng lớn 1 năm, những tân khách hàng nằm trong sứ fake của chư hầu cho tới thăm hỏi Văn Tín hầu lũ lượt phía trên lối.

Doanh Chính kinh hãi Văn Tín hầu nổi loạn, bèn ghi chép thư nói:

Rồi bắt đem chúng ta Bất Vi dời lịch sự Thục (nay là vùng Tứ Xuyên). Lã Bất Vi tự động liệu sẽ ảnh hưởng làm thịt, bèn húp dung dịch độc tự động tử. Khi cơ, ông tầm 57 tuổi^[4][5][6].

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tần Thủy Hoàng
• Triệu Cơ
• Tần Trang Tương Vương
• Lã Thị Xuân Thu

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Truyện Lã Bất Vi nhập Sử ký Tư Mã Thiên

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]