khương tử nha là ai

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

Bạn đang xem: khương tử nha là ai

Bài này viết lách về Khương Tề Thái công. Đối với vua trước tiên của Điền Tề, coi Tề Thái công (Điền Tề).

Khương Tử Nha 姜子牙
Vua chư hầu Trung Quốc (chi tiết...)
Vua nước Tề
Trị vì	1046 TCN - 1017 TCN
Tiền nhiệm	Không sở hữu (Quân chủ ý quốc)
Kế nhiệm	Tề Đinh công
Thông tin cậy chung
Sinh	1156 TCN
Mất	1017 TCN
Hậu duệ	Hậu duệ Tề Đinh công
Tên thật Khương Thượng (姜尚) Thụy hiệu Thái công Miếu hiệu Thủy Tổ
Chính quyền	nước Tề

Khương Tử Nha (chữ Hán: 姜子牙, 1156 TCN - 1017 TCN), tính Khương (姜), thị Lữ (呂), thương hiệu Thượng (尚), tự động Tử Nha (子牙), lại được gọi là Thượng Phụ (尚父), là khai quốc công thần căn nhà Chu thế kỷ 12 trước Công nguyên vẹn và là quân căn nhà khai lập nước Tề tồn bên trên kể từ thời Tây Chu cho tới thời Chiến Quốc vô lịch sử vẻ vang Trung Quốc. Cách gọi Khương Tử Nha, ghép tính và danh, trở thành thông dụng trải qua đái thuyết Phong thần trình diễn nghĩa. Do là vị quân căn nhà trước tiên của nước Tề, nên thường thì còn được gọi là Tề Thái công (齊太公), hay còn gọi là Khương Thái công (姜太公), Thái công Vọng (太公望) hoặc Lữ Vọng (呂望).

Khương Tử Nha được nghe biết như 1 vị quân sư vĩ đại, là kẻ vẫn góp thêm phần lập nên sự nghiệp căn nhà Chu kéo dài thêm hơn nữa 800 năm, là triều đại kéo dãn dài nhất vô lịch sử vẻ vang Trung Quốc. Ông có tiếng vô văn hóa truyền thống Đông Á qua quýt kỳ tích Thái Công điếu ngư (太公釣魚; Thái Công câu cá) hoặc hay còn gọi là Lữ Vọng câu cá. Hình tượng của ông còn trở thành có tiếng qua quýt đái thuyết Phong thần trình diễn nghĩa, một kiệt tác truyền thuyết thần thoại dã sử trình bày về sự việc quật khởi của Chu Võ vương vãi ngăn chặn căn nhà Thương của Trụ Vương.

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Thượng là kẻ ở Đông Hải (東海; ni là thị trấn Cử, Sơn Đông). Tổ tiên ông là Lã dựa Di, từng thực hiện chức Tứ nhạc canh ty Hạ Vũ trị thủy sở hữu công. Sử ký xác lập tổ tiên ông được phong ở khu đất Lã vào tầm thời Thuấn cho tới thời căn nhà Hạ.

Vào thời Tiên Tần, một người quyền quý và cao sang thông thường sở hữu nhị loại bọn họ, một là bọn họ của tổ tiên (Tính; 姓), loại là bọn họ của Thị tộc (Thị; 氏). Họ tổ tiên của ông là Khương (姜), tự thị tộc của ông ở khu đất Lã kể từ bại lấy Lã (呂) thực hiện bọn họ của thị tộc. Tên thiệt của ông là Thượng, còn biểu tự động của ông sở hữu nhị thuyết, một là Tử Nha, nhị là Thượng Phụ (Thượng Phụ rất có thể là tích Khi Văn Vương tạ thế phó thác Võ Vương mang lại Tử Nha. Võ Vương tôn trọng gọi ông là Thượng Phụ). Khi ấy biểu tự động là tên gọi được bịa của một người quyền quý và cao sang ghi lại sự trưởng thành và cứng cáp, và Khi giao phó du phía bên ngoài người tao hoặc gọi biểu tự động của nhau để lưu lại sự tôn trọng.

Vào thời Ngũ Hồ Thập lục quốc, Lã Quang nhận Lã Thượng thực hiện tổ tiên, nên truy tôn thực hiện Thủy Tổ (始祖).

Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]

Giúp Tây dựa hầu Cơ Xương[sửa | sửa mã nguồn]

Sang thời căn nhà Thương, vì thế Lã Thượng là con cái con cháu chi loại nên từ từ trở nên dân thông thường. Vì căn nhà túng, Khương Thượng tuổi hạc già cả thông thường lên đường câu cá ở sông Vị.

Thủ lĩnh cỗ tộc Chu là Tây dựa hầu Cơ Xương săn bắn, gặp gỡ Khương Thượng đang được câu cá phía bắc sông Vị. Cơ Xương rỉ tai với ông rất rất lý tưởng, ngưỡng mộ tài năng của ông. Cơ Xương ghi nhớ điều tổ tiên là Thái Công nhắn gửi rằng sẽ có được vị thánh cho tới nước Chu, canh ty Chu phồn thịnh, ứng với quẻ bói trước lúc săn bắn. Do bại, Cơ Xương ngược quyết Khương Thượng đó là người Thái Công mong ngóng trước đó và tôn ông thực hiện Thái Công Vọng (太公望; tức thị người tuy nhiên [Chu] Thái Công hòng đợi), đón lên xe cộ về cung và tôn ông thực hiện thầy^[1].

Câu chuyện sự tích này được biên chép nhanh nhất có thể là vô cỗ Lục Thao, một cỗ binh thư được mang lại là vì chủ yếu Khương Thượng viết lách. Tuy nhiên, những học tập fake về sau nhận định rằng cuốn sách được biên soạn kể từ thời Chiến Quốc.

Sử ký còn dẫn thêm thắt vài ba thuyết nữa về Khương Thượng^[1]:

• Ông từng đi làm việc quan tiền mang lại vua Trụ căn nhà Thương tuy nhiên thấy vua Trụ vô đạo nên vứt căn nhà Thương, lên đường du thuyết những chư hầu tuy nhiên cũng ko thành công xuất sắc. Cuối nằm trong ông thanh lịch nước Chu với Tây dựa.
• Cơ Xương bị vua Trụ giam cầm ở Dữu Lý. Bầy tôi của Cơ Xương là Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu biết Khương Thượng là nhân tài bèn mời mọc ông về liên minh. Khương Thượng nhận điều về canh ty Chu. Ông nằm trong Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu đồng mưu đồ lần gái đẹp mắt và vật kỳ lạ dưng vua Trụ nhằm chuộc Tây dựa hầu ra bên ngoài. Từ bại ông được Tây dựa hầu Cơ Xương tôn thực hiện thầy.

Khương Thượng canh ty Cơ Xương kiểm soát và chấn chỉnh nội trị và xây cất lực lượng nước Chu nhằm mưu đồ tiến công sập căn nhà Thương tàn bạo mếch lòng dân. Ông canh ty Tây dựa tiến công những khu đất Sùng, Bế Tắc Tu, Khuyển, Di, không ngừng mở rộng bờ cõi nước Chu. Bờ cõi nước Chu to lớn, cướp nhị phần tía thiên hạ khi đó^[1]. Cơ Xương bị tiêu diệt, con cái là Cơ Phát lên thay cho.

Giúp Chu Vũ vương vãi khử Trụ[sửa | sửa mã nguồn]

Khoảng 9 năm sau thời điểm Cơ Xương tổn thất (1126 TCN)^[2][3], Cơ Phát hội chư hầu sẵn sàng tiến công Đế Tân (tức Trụ Vương), Khương Thượng đứng đầu quân group. 800 nước chư hầu cho tới tận hưởng ứng, tuy nhiên Cơ Phát nhận định rằng thời cơ ko chín nên tạm thời rút về.

Năm loại 11 (1124 TCN), thấy chính vì sự căn nhà Thương vẫn rất rất suy đống, Tây dựa Cơ Phát lại nằm trong Khương Thượng rời khỏi quân. Dù Khi rời khỏi trận bói nên quẻ xấu xí tuy nhiên Khương Thượng vẫn khuyên răn Cơ Phát là quẻ lành lặn và cứ rời khỏi quân. Cơ Phát nghe theo đòi.

Xem thêm: bà chúa đất là ai

Khương Thượng đứng vị trí số 1 quân group hội chư hầu ở bến Mạnh Tân. Chư hầu theo đòi Chu tiến công Đế Tân. Đến mon hai năm loại 12 (1123 TCN), quân Chu vượt mặt quân Thương ở Mục Dã, cho dù lực lượng quân Thương nhộn nhịp rộng lớn nhưng do vì Đế Tân tàn bạo nên binh lính ân oán ghét bỏ, ngả theo đòi mặt mũi Chu. Đế Tân thấy toàn quân tan chảy, bèn chạy cho tới Lộc Đài, tự động thiêu tuy nhiên bị tiêu diệt. Tương truyền chủ yếu ông vẫn rời khỏi tay làm thịt Vương hậu của Đế Tân là Đát Kỷ.

Tề Thái công[sửa | sửa mã nguồn]

Cơ Phát đăng quang thiên tử, tức là Chu Vũ Vương. Vũ Vương rời khỏi điều lôi kéo nhân tài về triều đình đáp ứng xây cất nước nhà, nhiều hiền đức sĩ rời khỏi thực hiện quan tiền và được phong tước đoạt. Duy sở hữu Cuồng Duật vẫn tiếp tục quyết tâm ở ẩn. Chu Vũ Vương hoặc tin cậy Cuồng Duật là nhân tài khan hiếm thấy ngay lập tức phái Khương Tử Nha đến tới tận điểm mời mọc, song cho dù thuyết phục thế nào là Cuồng Duật cũng ko chịu đựng, và bảo rằng ham muốn học tập theo đòi gương Hứa Do ngày trước trải nghiệm nốt quãng đời sót lại. Khương Tử Nha khuyên răn ko được ngay lập tức hạ mệnh lệnh chém đầu Cuồng Duật nhằm thị bọn chúng. Khi Khương Tử Nha hồi kinh thuật lại vấn đề thì bị Chu Vũ Vương quở trách cứ, Tử Nha vấn đáp rằng: giờ là khi nước nhà cần thiết nhân tài, nếu như người nào cũng như Cuồng Duật thì làm những gì sở hữu người xây cất nước nhà. Vả lại nếu như tài xuất sắc tuy nhiên ko rước rời khỏi dùng thì dẫu tài cho tới bao nhiêu cũng chẳng nhằm làm những gì, vậy nên chém bị tiêu diệt vừa vặn nhằm thực hiện gương mang lại kẻ không giống cũng vừa vặn là răn đe những ai ko thực bụng với triều đình^[4] Quả nhiên, sau vụ việc bại, những người dân dửng dưng với căn nhà Chu không hề dám trầm trồ cao quý tuy nhiên ở ẩn nữa.

Khương Thượng là công thần, được phong thực hiện vua Tề ở khu đất Doanh Khâu. Trên đàng thanh lịch phía nhộn nhịp về khu đất được phong, ông nghỉ ngơi tối vô quán trọ. Người vô quán khuyên răn ông nên lên đường cấp về kẻo sở hữu sự giành giành. Khương Thượng nghe theo đòi, đang được tối trở dậy đem áo lên đàng, cho tới tảng sáng sủa thì về cho tới khu đất Doanh Khâu. Đúng khi bại Lai Hầu là vua khu đất Lai ở ở kề bên vốn liếng là chư hầu cũ ở trong nhà Thương ko thần phục căn nhà Chu, sở hữu ý muốn giành khu đất Doanh Khâu với ông, bèn đem quân cho tới tiến công. Khương Thượng sửa thanh lịch chính vì sự, lấy lòng người phiên bản địa. đa phần người theo đòi về cỗ vũ, canh ty ông vượt mặt được Lai Hầu. Ông đầu tiên trở nên vua nước Tề^[1].

Chu Vũ Vương tạ thế, con cái là Chu Thành Vương nối ngôi. Ba người em Vũ Vương lại nghe theo đòi con cái vua Trụ là Vũ Canh cất binh phản căn nhà Chu, bên cạnh đó mách bảo người Di ở khu đất Hoài tận hưởng ứng. Chu Công Đán nhân danh Chu Thành Vương sai Thiệu Khang công lên đường sứ cho tới nước Tề, giao phó toàn quyền mang lại ông chinh trị những điểm ko thần phục: phía nhộn nhịp cho tới biển khơi, phía tây cho tới sông Hoàng Hà, phía nam giới cho tới Mục Lăng, phía bắc cho tới Vô Lệ.

Tề Thái công theo đòi mệnh lệnh, đem quân chinh trị những điểm. Trong Khi bại Chu Công Đán cũng rời khỏi quân dẹp lực lượng của Vũ Canh. Sau 3 năm, căn nhà Chu dẹp được loàn. Tề Thái công cũng không ngừng mở rộng cương thổ, nước Tề trở nên nước rộng lớn.

Sau này sẽ không rõ ràng Tề Thái công tổn thất năm nào là. Sử ký chỉ ghi ông lâu rộng lớn 100 tuổi hạc. Tính kể từ Khi gặp gỡ Cơ Xương năm 80 tuổi hạc cho tới Khi tạ thế, Khương Tử Nha hoạt động và sinh hoạt trong tầm rộng lớn hai mươi năm cuối thời căn nhà Thương, đầu thời căn nhà Chu. Tính riêng rẽ kể từ Khi ông đáp ứng Chu Vũ Vương (1134 TCN) cho tới Khi căn nhà Chu dẹp đoạn loàn Vũ Canh (1113 TCN) là 21 năm, Khi nhập cuộc dẹp loàn thì Khương Tử Nha vẫn ngoài 100 tuổi^[1][5].

Con ông là Khương (Lã) Cấp lên nối ngôi, tức là Tề Đinh công.

Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Binh pháp Lục Thao[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện ni vẫn còn đấy một phiên bản lưu được nghĩ rằng binh pháp của Khương Tử Nha mang tên là: Lục Thao. Một số người coi binh pháp này là dẫn chứng thuyết phục nhất chứng tỏ sự tồn bên trên sở hữu thiệt của hero Khương Tử Nha.

Lục Thao nói cách khác là cỗ binh pháp lâu lăm nhất của Trung Quốc và thế giới, hay còn gọi là Binh Pháp Thái Công. Trong Chiến Quốc Sách, những tướng mạo quân cũng thông thường coi sách Lục Thao như sách giáo khoa về binh pháp.

Bộ binh pháp Lục Thao bao gồm 6 quyển:

Quyển I: Văn Thao - bao gồm 12 thiên.

Quyển II: Võ Thao - 5 thiên.

Quyển III: Long Thao - 13 thiên.

Quyển IV: Hổ Thao - 12 thiên.

Quyển V: Báo Thao - 8 thiên.

Quyển VI: Khuyển Thao - 12 thiên.

Càn tinh vạn niên ca[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Tử Nha sẽ là người sáng tác của Càn tinh vạn niên ca - những bài bác thơ Dự kiến sau này lịch sử vẻ vang Trung Quốc.

Càn tinh vạn niên ca Dự kiến những đời trị, loàn, nêu thương hiệu phân tách tự động và thời hạn cố quyền của những vua chúa, người thống trị Trung Quốc vô một hội (10.800 năm)^[6].

Trong văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]

Trong văn học[sửa | sửa mã nguồn]

Dân gian tham lưu truyền những câu truyện truyền thuyết thần thoại, truyền thuyết vô nằm trong bí ẩn về Khương Tử Nha. Thậm chí còn tồn tại cả một cuốn sách truyền thuyết Phong thần trình diễn nghĩa trình bày xoay xung quanh Khương Tử Nha và trận chiến Chu - Thương. Trong đái thuyết này, Khương Tử Nha là môn đồ của Nguyên Thủy Thiên Tôn sở hữu sứ mệnh phong những vị thánh thần từ những việc canh ty căn nhà Chu lật sập căn nhà Thương.

Bấy giờ, Cơ Xương nuôi chí lật sập căn nhà Thương, đi mọi nơi lần kiếm người hiền đức tài. Một hôm, lên núi Án Khê thấy Khương Tử Nha ngồi câu cá với cùng 1 lưỡi câu trực tiếp. Thấy kỳ lạ, Cơ Xương mới nhất hỏi: "ông lão, sao câu cá vì chưng lưỡi câu trực tiếp thế thì câu sao được?". Khương Tử Nha mới nhất trả lời: "Lưỡi câu thông thường chỉ câu được cá, lưỡi câu này mới nhất câu được minh căn nhà." (Một truyền thuyết không giống bảo rằng sở hữu người tiều phu chất vấn ông sao câu được cá với lưỡi câu trực tiếp, ông vấn đáp rằng ông ko câu cá tuy nhiên câu Công, câu Hầu). Thấy vậy Cơ Xương mới nhất rước những chuyện thế cuộc rời khỏi chất vấn, ngược nhiên Khương Tử Nha vấn đáp thông xuyên suốt đã cho chúng ta thấy những con kiến giải siêu phàm thế là kể từ bại Khương Tử Nha theo đòi phò Cơ Xương. Lúc bấy giờ ông vẫn 60 tuổi hạc.

Trong trận chiến Chu - Thương, căn nhà Chu còn tồn tại sự trợ canh ty của những tướng mạo căn nhà trời không giống như: Nhị Lang Thần, thân phụ con cái Tháp Lý Thiên Vương - Na Tra hoàng thái tử... Trong Khi bại phía căn nhà Thương cũng khá được sự trợ canh ty của Cửu Vĩ Hồ, Thân Công Báo...

Cũng theo đòi truyền thuyết này, Khương Tử Nha là 1 trong người dân có pháp thuật cao siêu. Cuộc chiến là 1 trong mẩu chuyện truyền thuyết về những cuộc ví tài phép màu và mưu đồ lược sống động, thú vị tuy nhiên những hero vô này còn tác động cho tới cả những truyền thuyết không giống.

Xem thêm: vy thỏ người ấy là ai

Trong năng lượng điện ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

• Lưu Đức Khải đóng góp Khương Tử Nha vô Phong Thần Bảng 1 và 2 (phim 2006 + 2008)
• Trần Kiện Phong đóng góp Khương Tử Nha vô phim Anh Hùng Phong Thần Bảng phần 1 và 2 (phim năm trước và 2015)

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tề (nước)
• Khương Tề
• Chu Văn Vương
• Chu Vũ Vương
• Chu Công Đán
• Phong thần trình diễn nghĩa
• Cuồng Duật

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Sử ký Tư Mã Thiên, những thiên:
  • Chu phiên bản kỷ
  • Tề Thái công thế gia
• Mã Nguyên Lương, Lê Xuân Mai (2004), Khổng Minh, Nhà xuất phiên bản Đà Nẵng
• Trình Doãn Thắng, Ngô Trâu Cương, Thái Thành (1998), Cố sự Quỳnh Lâm, Nhà xuất phiên bản Thanh Hoá

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Càn tinh vạn niên ca giờ đồng hồ Trung
• Lời giải Càn tinh vạn niên ca