Chiến tranh giành Tống - Việt thứ tự 1 | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Một phần của Lịch sử Việt Nam | |||||||
![]() | |||||||
| |||||||
Tham chiến | |||||||
Đại Cồ Việt | Tống | ||||||
Chỉ huy và lãnh đạo | |||||||
Lê Hoàn Phạm Cự Lạng |
Tống Thái Tông Hầu Nhân chỉ bảo † Tôn Toàn Hưng Trương Tuyền Thôi Lượng | ||||||
Lực lượng | |||||||
100.000 quân |
30.000 - 40.000 quân 60.000 phu phen | ||||||
Thương vong và tổn thất | |||||||
Không rõ | 80.000 quân bị tiêu diệt hoặc bị bắt |
Chiến tranh giành Tống-Việt là 1 trong những trận chiến tranh giành thân thiện Nhà Tống thời Tống Thái Tông và Đại Cồ Việt thời Lê Đại Hành ra mắt từ thời điểm tháng 1 cho tới tháng tư năm 981 bên trên cương vực Đại Cồ Việt. Kết trái ngược, Đại Cồ Việt vẫn vượt mặt quân group mái ấm Tống. Sau trận chiến này, nhập năm 986, hoàng thượng Đại Tống thừa nhận mái ấm Tiền Lê và ban chế phong cho tới Lê Đại Hành.
Bạn đang xem: ai là người lãnh đạo cuộc kháng chiến chống tống năm 981
Bối cảnh[sửa | sửa mã nguồn]
Cuối năm 979, Đinh Tiên Hoàng và Thái tử Đinh Liễn bị giết hại. Tháng 5 năm 980 (dương lịch), sứ mái ấm Tống ở Đại Cồ Việt là Lư Tập về nước báo cáo; triều đình mái ấm Tống hiểu rằng tình hình rối ren ở Đại Cồ Việt.[1] Tháng 8 năm 980, Hầu Nhân chỉ bảo, quan lại trấn thủ châu Ung của Đại Tống dưng thư lên nhà vua Đại Tống report việc Đại Cồ Việt đem nội loàn và là thời cơ nhằm xâm lăng và xin xỏ được về đế đô nhằm trình diễn rõ ràng rộng lớn. hoàng thượng Đại Tống theo đuổi lời nói khuyên răn của Lư Đa Tốn[2] ko triệu Hầu Nhân chỉ bảo về đế đô để giữ lại kín đáo việc chinh trị Đại Cồ Việt.[3] Thay nhập ê, Hữu Tráng là quan lại làm chủ lộ Quảng Nam Tây (thuộc vùng Quảng Đông và Quảng Tây ngày nay) được gọi về đế đô report tình hình Đại Cồ Việt. Hữu Tráng tâu rằng: "ở Giao Châu thì vua cuối bọn họ Đinh là Đinh Toàn còn nhỏ đần độn, bị giặc hãm sợ hãi, nước loàn mãi ko yên ổn, dân ko biết phụ thuộc vào ai thực hiện mái ấm. Ta nên kíp sai quân sang trọng, rằng là cho tới cứu vãn...".[4]
Nắm được tình hình Đại Cồ Việt rồi, Tống Thái Tông phong Hầu Nhân chỉ bảo thực hiện Giao Châu lộ Thủy lục tiếp chừng Chuyển vận sứ, Tôn Toàn Hưng, Trần Khâm Tộ, Lưu Trừng, Giả Thực lưu giữ chức Binh mã Đô cỗ thự tức tốc sẵn sàng cuộc chiến tranh với Đại Cồ Việt. Đồng thời ban chiếu chinh trị Đại Cồ Việt. Nội dung như sau:[5]
“ | Thanh giáo và oách linh của nước mái ấm vang từng cả từng điểm, mới đây khu đất Diên-Chỉ, ko sáp nhập nhập địa loại Trung Quốc, bọn chúng ở một phương, ngay gần điểm Ngũ Lĩnh. Từ cuối đời Đường rối loàn, share khu đất đại, rồi bọn chúng thực hiện rời khỏi một nước tiếm ngụy, không ở gần thanh giáo trở nên rời khỏi phong tục như đứa quáng gà đứa nghễnh ngãng. Kịp Khi Phiên-Ngung vẫn bình lăm le, mới mẻ ban cho tới Chính-Sóc tuy nhiên vâng lệnh, tuy rằng vẫn phục tòng Chịu thực hiện phiên nằm trong, tuy nhiên cứ tu luyện quân lính, đem ý quật cường. Lễ thờ phụng nước bên trên, lẽ nào là như thế? Vậy tớ cực chẳng đã nên trị tội gian trá ngụy nhằm cứu vãn dân, nên cử binh qua quýt tấn công nhằm khai hóa xứ từng rợ; ni cho tới bọn Tôn Toàn Hưng xuất quân qua quýt đánh. | ” |
Mùa thu năm 980, quan lại trấn thủ châu Lạng (Lạng Sơn) cung cấp thông tin cho tới triều đình việc quân Tống sẵn sàng tấn công xuống Đại Cồ Việt. Lê Hoàn ngay lập tức đăng vương vua và nhanh chóng sẵn sàng kháng chiến.[6]
Mùa sầm uất năm 980, Tống đế gửi thư tuyên chiến. Trong thư đem đoạn: "Hiện ni tớ vẫn sửa sang trọng binh xa vời và cỗ chất lượng tốt, tín lệnh chiêng trống trải vô cùng nghiêm nghị minh; nếu như vâng theo đuổi giáo hóa thì được tha; nếu như ngăn chặn khẩu lệnh thì có khả năng sẽ bị trị tội".[3]
Lê Đại Hành một phía sẵn sàng kháng chiến, một phía vẫn sai sứ đem thư sang trọng triều đình Đại Tống report việc vẫn lập Đinh Toàn nối ngôi Đinh Tiên Hoàng. Nhà Tống phủ nhận.[3] Tống Thái Tông sai Lư Đa Tốn ghi chép thư vấn đáp Lê Hoàn. Thư đem đoạn:[7]
“ | Nay chín châu tứ hải dương vẫn yên ổn, chỉ từ Giao Châu của ngươi không ở gần cuối trời... Ngươi lăm le về theo đuổi tớ, hay như là muốn chuộc lấy tội. Ta đang được sẵn sàng xe cộ ngựa, quân lính, cờ mệnh lệnh, chiêng trống trải... nếu như ngươi quy sản phẩm tớ tha bổng, nếu như trái ngược mệnh thì tớ tấn công. Theo hay là không, lành lặn hoặc dữ, ngươi tự động suy nghĩ lấy... | ” |
Chuẩn bị và lực lượng[sửa | sửa mã nguồn]
Đại Tống[sửa | sửa mã nguồn]
Triều đình mái ấm Tống cho tới lập Giao Chỉ hành doanh là cỗ lãnh đạo lực lượng viễn chinh Giao Chỉ. Trong cỗ lãnh đạo này, Hầu Nhân chỉ bảo là Tổng tư mệnh lệnh, được phong thực hiện Giao Chỉ lộ Thủy lục tiếp chừng Chuyển vận sứ; đem nghĩa lãnh đạo cả thủy lục quân và sau khoản thời gian chinh trị được Đại Cồ Việt (nhà Tống chỉ gọi là Giao Chỉ) thì tiếp tục vươn lên là xứ này trở nên một lộ của Đại Tống và phó cho tới Hầu Nhân chỉ bảo thực hiện Chuyển vận sứ. Các tướng soái thời thượng không giống (hàng chánh tướng mạo và phó tướng) bao gồm có: Tôn Toàn Hưng, Lưu Trừng, Giả Thực, Vương Soạn và Trần Khâm Tộ,[8] Tôn Toàn Hưng được phó chức Phó Tổng tư mệnh lệnh, được phong thực hiện Ung Châu lục lộ binh mã Đô cỗ thư. Hứa Trọng Tuyên là Phó Tổng tư mệnh lệnh đóng góp bên trên hậu cứ ở mặt mũi khu đất Tống. Lưu Trừng là lãnh đạo lực lượng thủy quân. Hứa Sương Duệ lãnh đạo lực lượng vấn đề liên hệ. Bên cạnh đó còn nhiều sĩ quan lại sản phẩm tùy tướng mạo, lại nằm trong, v.v...[1] Theo Tống sử, mái ấm Tống phân tách quân thực hiện 2 đạo. Đạo quân cỗ vì thế Lan Châu Đoàn luyện sứ Tôn Toàn Hưng, Bát tác sứ Trương Tuyền và Tả giám môn vệ tướng mạo quân Thôi Lượng lãnh đạo kể từ Ung Châu tiến thủ nhập. Đạo quân thủy vì thế Thứ sử Ninh Châu Lưu Trừng, Quân khí khố Phó sứ Giả Thực, Cung phụng quan lại Các môn chi hậu Vương Soạn lãnh đạo, kể từ Quảng Châu Trung Quốc tiến thủ nhập.[9]
Quân Tống kêu gọi hầu hết là lực lượng bên trên những địa hạt phía Nam bên dưới quyền của Hầu Nhân chỉ bảo và Hứa Trọng Tuyên. Bên cạnh đó, còn tồn tại kể từ 1-2 vạn quân được kêu gọi kể từ Kinh Hồ (vùng Trung nguyên) bịa bên dưới quyền của Lưu Trừng và Trần Khâm Tộ. Trong lực lượng chinh trị này, bộ phận cấm quân là bộ phận hầu hết. Cấm quân là lực lượng nòng cốt và cơ động của quân group Tống.
Toàn cỗ quân số khoảng chừng 3-4 vạn người.[10][11][12]
Đại Cồ Việt[sửa | sửa mã nguồn]
Về phía Đại Cồ Việt, canh ty việc cho tới Lê Đại Hành trong các công việc lãnh đạo quân và dân toàn quốc tấn công trả là Phạm Cự Lạng (Lượng) lưu giữ chức Thái úy, Hồng Hiến lưu giữ chức Thái sư. Thiền Uyển luyện anh cho tới biết: "Thời Lê Đại Hành chống Tống, vua thông thường mời mọc sư Pháp Thuận và đại sư Ngô Chân Lưu nằm trong dự bàn mưu mẹo. Đến Khi yên bình, vua ban biểu dương, những sư đều không sở hữu và nhận thưởng".
Lê Đại Hành thân hành dẫn đại quân kể từ kinh trở nên Hoa Lư theo đuổi lối thủy, ngược sông Đáy, sông Nhuệ tuy nhiên nhập sông Hồng, rồi kể từ ê tiến thủ lên miền địa đầu Đông Bắc tổ quốc. Lữ Lang được cử trả đạo quân Uy Dũng kể từ Hoa Lư lên lưu giữ chống tuyến bờ Bắc sông Lục Giang (địa phận Tỉnh Thái Bình ngày nay). Trần Công Tích lên trấn thủ ở Nghĩa Đô ngay gần trở nên Đại La (Hà Nội ngày nay). Lê Long Kính trấn thủ ở bờ Bắc sông Hải Triều (tức sông Luộc). Các tướng soái không giống mặt mũi phía Đại Cồ Việt bao gồm đem Phùng Phường, Đào Trực, Hoàng Vĩnh Chu, Đào Công Mỹ, Phạm Quảng, Đào Thành, Phạm Minh, Nguyễn Triệt, Vũ Uy, Đào Hồng, Đặng Xuân và 4 em trai, Vương Minh, Vương Xuân, Vương Hồng và 2 em gái, và Dũng Mạnh (hộ vệ Lê Đại Hành).
Với số lượng dân sinh xấp xỉ 1 triệu con người, tổng số quân Đại Cồ Việt khó khăn lòng vượt lên trên vượt 4 vạn người.
Đại Cồ Việt vẫn khẩn trương kiến thiết những chống tuyến. Đáng để ý nhất nhập số này là chiến lũy Bình Lỗ. Hiện chưa xuất hiện xác minh sau cùng là Bình Lỗ ở đâu.[13] Tuy nhiên tầm quan trọng của Bình Lỗ và được Trần Quốc Tuấn sau đây nói đến, này là mái ấm Tiền Lê nhờ xây trở nên Bình Lỗ tuy nhiên đập phá được quân Tống.[14] Dường như, Lê Đại Hành cho tới cắm những cọc nhọn bên trên sông Bạch Đằng và một vài sông không giống nhằm ứng phó với thủy quân Tống.[7]
Diễn biến[sửa | sửa mã nguồn]
Các phía tiến công của quân Tống[sửa | sửa mã nguồn]
Việc quân Tống tiến công Đại Cồ Việt theo đuổi những phía nào là, đến giờ có không ít ý kiến.
Đại Việt sử ký toàn thư, Khâm lăm le Việt sử thông giám cương mục, VN sử lược và một vài sách lịch sử hào hùng không giống chép rằng quân Tống mang 1 đạo lục quân vì thế Hầu Nhân chỉ bảo và Tôn Toàn Hưng lãnh đạo tiến thủ nhập Đại Cồ Việt qua quýt lối TP Lạng Sơn, và một đạo thủy quân vì thế Lưu Trừng lãnh đạo tiến thủ nhập qua quýt cửa ngõ sông Bạch Đằng.[3][7][15][16]
Tuy nhiên, một vài mái ấm nghiên cứu và phân tích lịch sử hào hùng văn minh mới đây nhập ê đem những nghiên cứu và phân tích của người sáng tác kể từ Viện Lịch sử Quân sự VN nhận định rằng thủy quân Tống vì thế Hầu Nhân chỉ bảo lãnh đạo và trải qua Lãng Sơn (nay là hòn đảo Hai Núi hoặc cù lao Hai Núi ở toạ chừng tầm 21041' vĩ bắc, 107036’ kinh sầm uất, xa bờ Quảng Ninh.[17] nhập sông Bạch Đằng. Lục quân vì thế Tôn Toàn Hưng theo đuổi tuyến đường qua quýt Tiên Yên, Đông Triều.[18][19] Trần chống Chí (2003) nhận định rằng tuyến đường đi bộ nhập những ải Nam Quan, Quyết Lý, Chi Lăng, Cần Trạm qua quýt Thị Cầu nhập Thăng Long vì thế Lý Công Uẩn mới mẻ banh thực hiện sứ lộ, chỉ triển khai xong nhập năm 1020.
Trận Chi Lăng[sửa | sửa mã nguồn]
Theo một vài sử liệu cũ vẫn nhắc phía trên, thì Hầu Nhân chỉ bảo tiến thủ quân nhập Đại Cồ Việt qua quýt lối TP Lạng Sơn. Đến Chi Lăng, Hầu Nhân chỉ bảo bị quân Đại Cồ Việt phục kích luyện kích và tử trận bên trên phía trên. Mất mái ấm tướng mạo, quân Tống vỡ trận và bị tiêu xài khử vượt lên trên nửa. Đây là trận tấn công ra quyết định của trận chiến tranh giành, vì thế như các sách sử cổ này chép thì cánh quân của Lưu Trừng cảm nhận được tin tưởng cánh quân của Hầu Nhân chỉ bảo thua thiệt trận ngay lập tức túa chạy. Chiến tranh giành kết giục. Đại Việt sử ký toàn thư ko hề nói đến những trận tấn công nào là không giống nhập trận chiến tranh giành này. Còn Khâm lăm le Việt sử thông giám cương mục và VN sử lược đem nói đến một trận ở sông Bạch Đằng, một trận ở Tây Kết.[20]
Riêng về địa điểm Chi Lăng, những sách nhận định rằng quân Tống trải qua lối TP Lạng Sơn cũng ko thống nhất cùng nhau. Đại Việt sử ký toàn thư và VN sử lược rằng là ải Chi Lăng. Khâm lăm le Việt sử thông giám cương mục rằng là sông Chi Lăng và cho biết thêm đó là dòng sông chảy qua quýt xã Chi Lăng (Lạng Sơn). Đại cương lịch sử hào hùng VN luyện I của Nhà Xuất phiên bản giáo dục và đào tạo vì thế Trương Hữu Quýnh mái ấm biên thì cũng ghi chép là sông Chi Lăng, tuy nhiên lại rằng ê đó là sông Thương.[20]
- Những chủ kiến mới đây nhận định rằng đem sự nhầm lẫn về địa điểm nhập sử sách. Nguyễn Minh Tường nhập sách "Bối cảnh lăm le đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn" dẫn chủ kiến những mái ấm nghiên cứu và phân tích Trần chống Trí, Hà Văn Tấn cho tới rằng: Chỉ vì thế phiên bản dịch Việt sử lược hiện tại đem vẫn dịch khuyết điểm chữ Lãng (Lãng Sơn) trở nên Ngân (Ngân Sơn), tuy nhiên nhiều mái ấm sử học tập vẫn loay hoay mò mẫm tuyến đường tiến thủ của quân Tống kể từ TP Lạng Sơn qua quýt Bắc Thái (tức Bắc Kạn). Thực rời khỏi, Lãng Sơn là tên thường gọi một hòn núi ngay gần Vạn Ninh của Quảng Ninh. Hầu Nhân chỉ bảo vẫn trải qua Lãng Sơn ở Quảng Ninh nhằm tiến thủ nhập sông Bạch Đằng.[18]
Trận Bạch Đằng loại nhất[sửa | sửa mã nguồn]
Khâm lăm le Việt sử thông giám cương mục và VN sử lược đem chép về một trận Bạch Đằng. Tại ê, quân Đại Cồ Việt Chịu thất bại vì thế quân Tống vượt lên trên sầm uất.[3] Đại cương lịch sử hào hùng VN luyện I thì lại chép rằng ngay lập tức trận đầu này, quân Đại Cồ Việt vẫn thắng, đạo thủy quân của Tống bị làm tan.[21]
Theo những nghiên cứu và phân tích lịch sử hào hùng văn minh, thì ngày 24 mon một năm 981 cánh quân thủy vì thế Hầu Nhân chỉ bảo lãnh đạo ồ ạt tiến thủ nhập cửa ngõ Bạch Đằng. Trong trận Bạch Đằng trước tiên này, quân Đại Cồ Việt vẫn thất bại, không chỉ ko ngăn được quân Tống mà còn phải bị thương vong nhiều. Quân Tống lấy được 200 thuyền, tiêu xài khử rộng lớn 1.000 binh lính Đại Cồ Việt.[22] Lê Đại Hành nên rút về vùng Xạ Sơn (huyện Kinh Môn), An Lạc (huyện Chí Linh, Hải Dương) gia tăng lại thế trận, đôi khi gửi thư trá sản phẩm.[23]
Lục quân Tống tấn công[sửa | sửa mã nguồn]
Sau Khi thủy quân Tống tấn công trận Bạch Đằng khoảng chừng 5 ngày, tức là nhập 30 mon một năm 981, lục quân Tống bên dưới sự lãnh đạo của Tôn Toàn Hưng mới mẻ cho tới Hoa Sở. Về địa điểm Hoa Sở, Trần chống Chí (2003) cho biết thêm Hoa Sở là địa điểm vì thế mái ấm Tống gọi Tức là điểm có không ít người Hoa sinh sinh sống và nghiên cứu và phân tích này còn cho biết thêm có không ít ý kiến không giống nhau về địa điểm của địa điểm Hoa Sở. Có ý kiến nhận định rằng Hoa Sở ở vùng Kép, tức là ngay gần sông Thương. Có ý kiến cho tới này là ngay gần sông Cầu. Các quan lại đặc điểm này thống nhất với ý kiến nhận định rằng lục quân Tống tiến thủ nhập Đại Cồ Việt qua quýt lối TP Lạng Sơn. Bản thân thiện Trần chống Chí (2003) dẫn những nghiên cứu và phân tích về khảo cổ và ý kiến quân sự chiến lược nhận định rằng Hoa Sở ngay gần sông Bạch Đằng, ở khoảng chừng thị xã Thủy Nguyên thời buổi này. Quan điểm nhận định rằng Hoa Sở ở ngay gần sông Bạch Đằng thống nhất với ý kiến nhận định rằng lục quân Tống tiến thủ nhập Đại Cồ Việt qua quýt lối ven bờ biển Đông Bắc.[20] Đại cương lịch sử hào hùng VN luyện I lại nhận định rằng Hoa Sở là địa điểm ở Nam Quảng Đông (Trung Quốc) và Tôn Toàn Hưng đóng góp quân lỳ ở ê ko Chịu tiến thủ nhập Đại Cồ Việt.[24]
Tại Hoa Sở, lục quân Tống vẫn bắt gặp và giao đấu với quân Đại Cồ Việt. Tục tư trị thông giám ngôi trường biên của Lý Đào chép rằng quân Tống vẫn vượt mặt "hơn vạn quân Giao Chỉ, chém được 2.345 đầu giặc".[17] Tuy nhiên, lục quân Tống dường như không thể tiến thủ tiếp nhằm bắt gặp thủy quân.
Quân Tống lập Giao Châu hành doanh bên trên Đại Cồ Việt[sửa | sửa mã nguồn]
Hầu Nhân chỉ bảo thu được sông Bạch Đằng và những xóm mạc xung xung quanh, bịa Giao Châu hành doanh bên trên ê nhằm kết hợp quân thủy cỗ, bước tiến thủ thâm thúy nhập trong nước Đại Cồ Việt. Tuy nhiên, nhị đạo thủy lục quân của Tống ko thể liên hệ được.[19] Tôn Toàn Hưng viện cớ hóng Lưu Trừng trả viện binh hỗ trợ (thủy quân) sang trọng nằm trong tiến thủ quân nhân thể. Đến mon 3 năm 981, sau rộng lớn 2 mon cướp Bạch Đằng – Hoa Sở, cả nhị cánh quân Tống vẫn dậm chân bên trên địa điểm. Quân Tống liên tiếp bị quân nòng cốt và dân quân những xóm xã luyện kích quấy rối, thực hiện cho tới lực lượng bị tiêu tốn, lòng tin quân lính suy tách. Khi Lưu Trưng trả quân cho tới điểm, Tôn Toàn Hưng nằm trong Lưu Trừng tiến thủ quân, tuy nhiên ko bắt gặp đối phương lại trở lại Hoa Sở.[25]
Xem thêm: vo cua lai van sam la ai
Trận sông Lục Đầu[sửa | sửa mã nguồn]
Sau Khi vạc hiện tại quân Đại Cồ Việt đem chiến lũy Bình Lỗ chắc chắn, quân Tống mái ấm trương xâm lăng Đại La nhằm ghi bàn giẫm tiến thủ tấn công Hoa Lư. Ngày Tất niên năm Canh Thìn (tức 7 mon hai năm 981), Hầu Nhân chỉ bảo và Tôn Toàn Hưng lãnh đạo thủy lục quân tiến thủ theo đuổi sông Kinh Thầy nhập sông Lục Đầu. Phía Đại Cồ Việt trinh thám được sự dịch chuyển của quân Tống, ngay lập tức kéo một phần tử rộng lớn về lưu giữ sông Lục Đầu bên dưới sự lãnh đạo của đích thân thiện Lê Đại Hành với những tướng mạo Trần Công Tích, Trần chỉ bảo Trung, Trần Minh Khiết. Quân Đại Cồ Việt sắp xếp dọc tuyến sông kể từ Đại La cho tới sông Lục Đầu nhằm ngăn chặn đối phương nhập Đại La. Tại sông Lục Đầu, quân Đại Cồ Việt đem 1 căn cứ là Phù Lan. Trên sông có không ít kho bãi cọc nhằm ngăn tàu thuyền của Tống.[1]
Thủy quân Tống dàn quân cướp sông Lục Đầu. Lục quân được vận trả vì thế thuyền rồi đổ xô lên bờ lập trại. Hai mặt mũi Tống - Việt phó chiến kịch liệt. Quân Tống rất nhiều lần mò mẫm cơ hội chọc thủng chống tuyến của quân Đại Cồ Việt nhằm tiến thủ về Đại La tuy nhiên đều thất bại. Quân Tống bị thua thiệt to tát ở sông Lục Đầu, quân số hao hụt; vũ trang, con thuyền hư đốn hư đốn, thất lạc non nhiều, thực phẩm trở ngại tăng. Cuối nằm trong, quân Tống đành nên rút về vùng xung xung quanh sông Bạch Đằng[1] Sông Lục Đầu vì vậy còn được gọi là sông Đồ Lỗ. "Đồ" tức thị thịt, "Lỗ" chỉ quân Tống.
Sau trận Lục Đầu, lòng tin của quân Tống bị rơi hạ. Tôn Toàn Hưng sau khoản thời gian trở lại Hoa Sở thì đóng góp lỳ ở ê bắt chấp sự giục giục của Hầu Nhân chỉ bảo, lấy cớ hóng quân tiếp viện sang trọng mới mẻ tiến thủ được.[1]
Quân Tống được tăng viện[sửa | sửa mã nguồn]
Mãi cho tới ngày 11 tháng tư năm 981, thủy quân tiếp viện của Tống vì thế Lưu Trừng lãnh đạo mới mẻ cho tới sông Bạch Đằng và sát cánh với lực lượng của Hầu Nhân chỉ bảo. Tiếp ê, lục quân tiếp viện của Tống vì thế Trần Khâm Tộ lãnh đạo cũng cho tới điểm. Tôn Toàn Hưng cử Trần Khâm Tộ tấn công và viên tướng mạo này vẫn thành công xuất sắc trong các công việc chọc thủng chống tuyến của quân Đại Cồ Việt, tiến thủ cho tới Tây Kết (bên sông Hồng, nằm trong địa phận thị xã Khoái Châu tỉnh Hưng Yên ngày nay).[1][23]
Trận Bình Lỗ[sửa | sửa mã nguồn]
Bình Lỗ là thương hiệu một trở nên cổ được ghi nhận nhập lịch sử hào hùng VN, nhờ đem trở nên này tuy nhiên năm 981 Lê Đại Hành đã làm tan được quân Tống[26]. Đến ni đem 2 fake thuyết về địa điểm của trở nên Bình Lỗ. Giả thuyết loại nhất nhận định rằng trở nên này trực thuộc đoạn sông Hồng kể từ trượt tía Lềnh (Yên Lệnh, Hà Nam) cho tới trượt tía Vàng (Giao Thủy, Nam Định)[27].Tác fake vẫn phụ thuộc vào giả thiết quân Tống ham muốn tấn công Hoa Lư trước, tuy nhiên không vượt lên trên được chống tuyến Bình Lỗ và nên trở lại sông Bạch Đằng. Chính vì thế fake thuyết này tuy nhiên xuất hiện tại thêm 1 trận Bạch Đằng loại nhị tuy nhiên ko thấy đem trong số sử liệu cũ. Giả thuyết loại nhị thì nhận định rằng Bình Lỗ nằm ở vị trí hương thơm Bình Lỗ, ngay lập tức bờ sông Cà Lồ. Thuyết này phụ thuộc vào nội dung bài viết về Đại sư Khuông Việt nhập sách Thiền Uyển luyện anh[28], nhập ê cho biết thêm Khuông Việt và được vua cử cút trước cho tới Bình Lỗ nhằm sẵn sàng trận địa phục kích tấn công Tống. Chú quí của Lê Mạnh Thát nhập bài xích này vẫn ghi rõ ràng sông Bình Lỗ đó là sông Cà Lồ thời buổi này. Người loại nhị cỗ vũ thuyết này là Nguyễn Vinh Phúc, ông nhận định rằng quân Tống ham muốn xâm lăng Đại La trước vì thế trở nên này cần thiết rộng lớn, tiếp sau đó mới mẻ tiến thủ xuống tấn công Hoa Lư. Hương Bình Lỗ xưa kéo dãn kể từ núi Sóc cho tới sông Cà Lồ[29]. Một địa thế căn cứ nữa nghiêng hẳn về fake thuyết loại nhị được ghi ngay lập tức nhập mục 2.2 của bài xích này là phía hành binh của vua Lê Đại Hành "theo lối thủy, ngược sông Đáy, sông Nhuệ mà vào sông Hồng, rồi kể từ ê tiến thủ lên miền địa đầu Đông Bắc khu đất nước". Trên lối hành binh ông giới hạn ở xóm Tó, xã Tả Thanh Oai (nằm dọc sông Nhuệ), n Thường Tin ngày nay[30], rồi vượt lên trên sông Hồng và xuôi dòng sản phẩm sông Cà Lồ nhằm cho tới Bình Lỗ. Chuyện "Hai vị thần ở Long Nhãn, Như Nguyệt[31], nhập này đã tế bào mô tả thao diễn vươn lên là của trận tấn công. Nơi này phía trên sông Cà Lồ, nằm trong địa phận xóm Tiên Tảo (căn cứ kháng chiến cũ của nhị vị nhân vật Trương Hống, Trương Hát), ngay gần với trượt tía Xà (cửa sông Cà Lồ). Tại phía trên quân Đại Cồ Việt vẫn thắng rộng lớn, được sách Thiền Uyển luyện anh ghi khá rõ ràng "Quân giặc hãi kinh, rút về lưu giữ sông Hữu Ninh, lại thấy sóng bão nổi lên, phó long nhảy nhót, giặc bèn tan vỡ". Sách Đại Việt sử lược[32] thì ghi như sau: "Vua tự động thực hiện tướng mạo đem quân rời khỏi kháng cự. Vua cho tới cắm cọc cứng bên dưới sông. Quân Tống rút về lưu giữ mặt mũi Ninh Giang. Vua sai người sang trọng trá sản phẩm nhằm dụ Hầu Nhân chỉ bảo. Quân Tống thua thiệt trận, Hầu Nhân chỉ bảo bị tóm gọn và bị chém. tụi Trần Khâm Tộ nghe tin tưởng thất trận nên rút lui". Sông Hữu Ninh hoàn toàn có thể là 1 trong những nhánh của sông Cà Lồ nối kể từ trở nên Bình Lỗ rời khỏi cho tới bờ sông Cầu, ni đã biết thành vùi lấp. Trận Bình Lỗ bao gồm cả trận tấn công bên trên sông Hữu Ninh, sông Hữu Ninh đó là nhánh sông ở bên phải của sông Ninh (tức sông Cầu). Ngày ni dọc dòng sông thu hẹp này còn nhằm lại nhiều dấu vết với những cái thương hiệu như Ngòi ác ôn, cầu Cửa Ma, Đầm Lâu và một nấm mồ công cộng chạy nhiều năm mang tên là Bờ Xác. Các dẫn triệu chứng đều nghiêng hẳn về fake thuyết loại nhị là trở nên Bình Lỗ ở bờ sông Cà Lồ.
Trận Bạch Đằng thứ tự thứ hai và sự thất thủ trọn vẹn của quân Tống trước Đại Cồ Việt[sửa | sửa mã nguồn]
Sau thất bại ở chống tuyến Bình Lỗ, quay về sông Bạch Đằng, đạo thủy binh Hầu Nhân chỉ bảo rớt vào tình thế tiến thủ thoái lưỡng nan. Tuy viện binh hỗ trợ Tống vì thế Lưu Trừng lãnh đạo đã nâng sang trọng từ thời điểm tháng 4 năm 981, tuy nhiên "Giao Châu hành doanh" vẫn ko có gì tiến hành được plan ăn ý điểm, hội sư nhằm nằm trong tiến thủ cướp Hoa Lư. Liên quân Lưu Trừng – Tôn Toàn Hưng tiến thủ quân cho tới thôn Đa Ngư tuy nhiên ko bắt gặp mái ấm quân Đại Cồ Việt nhằm phó chiến, lại vội vàng rút quân về Hoa Sở. Cánh quân cỗ vì thế Trần Khâm Tộ lãnh đạo tiến thủ xuống Tây Kết cũng phát triển thành đạo quân bị xa lánh, ở nhập tình thế dễ dẫn đến đối phương truy kích tiêu xài khử. Cánh quân thủy của Hầu Nhân chỉ bảo kể từ sau trận Lục Giang vốn liếng đã biết thành tiêu tốn sinh lực, phương tiện đi lại đánh nhau, lại bị phân tách tách ngoài thế trận links công cộng. Ý loại tiêu xài khử quân nòng cốt của Đại Cồ Việt trọn vẹn thất bại.
Trong Khi ê, Lê Đại Hành kín đáo tăng cường lực chống va đập lượng sẵn sàng 1 trận quyết đấu giáng đòn ra quyết định. Ông chọn một khúc sông xung yếu rồi sắp xếp quân phục kích hóng sẵn.
Ngày 28 tháng tư năm 981, trận quyết đấu Bạch Đằng ra mắt.[33]
Có nghiên cứu và phân tích nhận định rằng Lê Đại Hành vẫn cho một cánh quân rời khỏi khiêu chiến với quân Hầu Nhân chỉ bảo. Chiến sự đang được ra mắt tàn khốc thì quân Đại Cồ Việt "thua chạy", quân Tống "thừa thắng" xua đuổi theo đuổi. Khi con thuyền của Hầu Nhân chỉ bảo lọt được vào trận địa phục kích, Lê Đại Hành tung quân rời khỏi tấn công ráo riết. Các binh sỹ Đại Cồ Việt kể từ từng những trận địa phục kích và kể từ những nẻo lối ụp về sông Bạch Đằng vây tấn công quân Tống tàn khốc. Hầu Nhân chỉ bảo bị thịt bị tiêu diệt nhập đám loàn quân. Lưu Trừng vội vàng dẫn đám tàn binh túa lùi rời khỏi hải dương.[19]
Tuy nhiên, Trần chống Chí (2003) dẫn một vài sử liệu của Trung Quốc và VN nhận định rằng Lê Đại Hành vẫn gửi thư trá sản phẩm và lập đài tuyên thệ. Hầu Nhân chỉ bảo tưởng thiệt, cút thuyền cho tới đài tuyên thệ thì bất thần bị thủy quân Đại Cồ Việt phân tách tách ngoài lực lượng đảm bảo và bị bộ đội giỏi nhất của Đại Cồ Việt thịt bị tiêu diệt. Những người dân có công thịt Hầu Nhân chỉ bảo hoàn toàn có thể là những tướng mạo Đào Công Mỹ, người xóm Dịch Sứ (Hà Bắc) và Phạm Công Quang, người trang Hoa Chương thị xã Thủy Đường (Thủy Nguyên, Hải Phòng), Đào Hồng người xóm Phong Đình (Long Biên)... Các mũi quân Đại Cồ Việt cũng đôi khi tiến công thủy quân Tống và tiêu xài khử một phần tử rộng lớn.
Truy kích quân Tống[sửa | sửa mã nguồn]
Nghe tin tưởng Hầu Nhân chỉ bảo bị thịt bên trên sông Bạch Đằng, Tôn Toàn Hưng tá hỏa dẫn quân quăng quật chạy, đạo quân Trần Khâm Tộ ở Tây Kết lo ngại kiêng dè thoái lui, bị quân Đại Cồ Việt truy kích tiêu xài khử vượt lên trên nửa. Tướng Tống là Triệu Phụng Huân bị tóm gọn sinh sống bên trên trận.[19] Một số sử liệu cũ của VN chép rằng viên tướng mạo Quách Quân Biện cũng trở nên bắt nhập trận Tây Kết. Tuy nhiên, Trần chống Chí (2003) phụ thuộc vào sản phẩm nghiên cứu và phân tích điền dã tuy nhiên nhận định rằng Quách Quân Biện vẫn bay trận Tây Kết và mò mẫm cơ hội rút về qua quýt lối Sóc Sơn, Phổ Yên khuynh hướng về Vũ Nhai. Quân Đại Cồ Việt truy kích đến tới Vũ Nhai thì bắt được Quách Quân Biện.[20]
Kết quả[sửa | sửa mã nguồn]
Các sử liệu của Trung Quốc chép về những thắng lợi của quân Tống quá trình đầu khá rõ nét, tuy nhiên Khi chép về những thất bại vô cùng sơ lược. Tục tư trị thông giám ngôi trường biên của Lý Đào chép việc những tướng soái chinh trị Đại Cồ Việt thất bại bị trị tội.[25] Theo ê Lưu Trừng nằm trong Giả Thực đều bị thịt bêu đầu ở chợ Ung Châu. Tôn Toàn Hưng bị hạ ngục rồi bị tội bị tiêu diệt. Trần Khâm Tộ, Hác Thủ Tuấn, Thôi Lượng đều bị trách móc trị, giáng chức. Các tướng soái Tống thời thượng bị bị tiêu diệt hoặc bị tóm gọn bên trên trận bao gồm Tổng tư mệnh lệnh Hầu Nhân chỉ bảo, Chu Vị, Quách Quân Biện, Triệu Phụng Huân.
Sau trận chiến này, Đại Tống đồng ý xuống nước, cho tới năm 986 đầu tiên quá nhận Lê Hoàn là kẻ thống trị Đại Cồ Việt[34]. Hai mặt mũi giao hiếu, cứ hai năm một thứ tự Đại Cồ Việt triều cống Đại Tống còn Đại Tống ban sắc phong cho tới Lê Hoàn. Sau này, nhập năm 995, quân Đại Cồ Việt vẫn đem hành vi tiến thủ quân sang trọng khu đất Tống, như ở trấn Như Hồng nằm trong địa phận châu Khâm. Nhà Tống gửi thư trách móc, tuy nhiên Lê Hoàn vẫn vấn đáp khá "ngạo mạn":[7]
“ | Việc cướp trấn Như Hồng là vì bọn giặc hải dương ở cõi ngoài, nhà vua đem biết ê ko nên là quân của Giao Châu không? Nếu Giao Châu đem bội nghịch thì trước tiên tấn công nhập Phiên Ngung, loại cho tới tấn công Mân Việt, há chỉ giới hạn ở trấn Như Hồng tuy nhiên thôi? | ” |
Huyền thoại Nam quốc quật hà[sửa | sửa mã nguồn]
Có một vài nghiên cứu và phân tích nhận định rằng bài xích "thơ thần" Nam quốc quật hà và được phát âm nhập trận bên trên sông Lục Đầu, tức thị trước cả cuộc Chiến tranh giành Tống-Việt năm 1075-1077.[35] Bài thơ thần này được nghĩ rằng gắn kèm với thần Trương Hống và Trương Hát tuy nhiên dân gian trá nghĩ rằng ngụ cư ở vùng sông Thương, sông Cầu. Tương truyền, quân Tống nghe thấy thần phát âm thơ và thấy nhị đạo âm binh xông nhập tấn công bản thân thì kiêng dè vượt lên trên tuy nhiên vỡ.
Nghệ thuật quân sự[sửa | sửa mã nguồn]
Diễn vươn lên là của trận tấn công đã cho chúng ta thấy trình độ chuyên môn thẩm mỹ quân sự chiến lược của dân tộc bản địa Đại Cồ Việt thời điểm hiện nay vẫn đem sự cải cách và phát triển mới mẻ, kể từ thẩm mỹ quân sự chiến lược của cuộc chiến tranh giải tỏa sang trọng cuộc chiến tranh đảm bảo Tổ quốc, thể hiện tại qua quýt những mặt mũi sau: Nghệ thuật dữ thế chủ động sắp xếp thế trận; Khéo tận dụng địa hình, địa thế; Chọn đích đối tượng người tiêu dùng tác chiến; tường sử dụng mưu mẹo và sự phối liên minh chiến thân thiện quân nòng cốt và dân quân ở những địa hạt.
Quân dân Đại Cồ Việt vẫn áp dụng tài chất lượng tốt thẩm mỹ quân sự chiến lược phù phù hợp với ĐK một nước nhỏ ngăn chặn cuộc xâm lăng của một đế chế phong con kiến vững mạnh.[36]
Chủ động sắp xếp thế trận[sửa | sửa mã nguồn]
Biết trước thủ đoạn trong phòng Tống sang trọng xâm lăng, và tiềm năng là cố cướp cho tới kỳ được trở nên Hoa Lư, Lê Hoàn vẫn nhanh gọn lẹ xác lập đích phương phía chống đập phá, không trở nên động ngồi hóng tấn công giặc. Từ mon 11 năm 980, mái ấm vua thẳng dẫn đại quân rời khỏi miền địa đầu tổ quốc tía chống, sẵn sàng đón tấn công những đạo quân giặc ngay trong khi bọn chúng một vừa hai phải xâm phạm cương vực nhằm mục tiêu "lấy quân thư thả đợi quân mệt", đánh tan ý loại ăn ý điểm, hội sư của địch, ko cho tới bọn chúng kết hợp thủy cỗ tạo ra trở nên mũi dùi nguy khốn thọc thâm thúy nhập vùng đồng vì thế sầm uất dân, nhiều của và đế đô Hoa Lư. Thực tế đã cho chúng ta thấy, những trận tấn công ở Bạch Đằng (24 mon một năm 981), Hoa Sở (30 mon một năm 981), Đồ Lỗ (7 mon hai năm 981), Lục Giang (tháng 3 năm 981) là những trận tấn công đem đặc điểm kìm nén, ngăn ngừa những mũi tấn công theo đuổi 2 phía thủy cỗ của địch. Kết trái ngược là cánh quân cỗ binh của Tôn Toàn Hưng dậm chân ở Hoa Sở 70 ngày. Và cả nhị đạo quân thủy cỗ sau rộng lớn 2 mon tiến thủ nhập Đại Cồ Việt bị nhiều tổn thất, trở ngại vẫn chỉ quẩn xung quanh ở vùng Bạch Đằng, Hoa Sở. Dẫu cánh quân của Trần Khâm Tộ cho tới được Tây Kết (tháng 4 năm 981) thì cũng phân biệt rớt vào thế bị xa lánh. Chiến lược tấn công thời gian nhanh, thắng thời gian nhanh của quân Tống bị vỡ nợ. Chính khi ê Lê Hoàn dữ thế chủ động banh cuộc phản công kế hoạch, tấn công trận quyết đấu Bạch Đằng và giành được thắng lợi.
Lợi dụng địa hình, địa thế[sửa | sửa mã nguồn]
Phát huy thế mạnh tấn công giặc ngay lập tức bên trên quê nhà bản thân và thấu hiểu thủ đoạn của quân Tống, Lê Hoàn vẫn phụ thuộc vào hình sông thế núi hiểm trở của tổ quốc tuy nhiên tía chống những vọng gác lũy, che xây trở nên Bình Lỗ, nhất là đóng góp cọc ngăn sông Bạch Đằng. Với địa điểm xung yếu đương nhiên của sông Bạch Đằng, binh sĩ của Đại Cồ Việt ở phía trên sắp xếp ko cần thiết rất nhiều vẫn hoàn toàn có thể cụ lưu giữ, ngăn chặn bước tiến thủ kẻ thù.
Chọn đích đối tượng người tiêu dùng tác chiến[sửa | sửa mã nguồn]
Để nhanh gọn lẹ thực hiện suy sụp lòng tin của lực lượng xâm lăng Tống, quân và dân Đại Cồ Việt vẫn biết lựa chọn đích đối tượng người tiêu dùng nhằm giáng đòn phản công ra quyết định. Đối tượng tác chiến nhập trận Bạch Đằng xuân 981 là toàn bộ đội binh thuyền của Hầu Nhân chỉ bảo. Đó là viên Tổng lãnh đạo "Giao Châu hành doanh", đem nhiều tham ô vọng nhất, liều mình lĩnh và máu chiến nhất. Hầu Nhân chỉ bảo cũng chính là viên tướng mạo trầm trồ đem kỷ luật nhất, đem quyết tâm tiến hành kế hoạch của Tống triều và vẫn rất nhiều lần giục giục Tôn Toàn Hưng nằm trong xuất quân xâm lăng Hoa Lư.
Do ê, việc Lê Hoàn dữ thế chủ động tấn công đạo thủy binh Tống và thịt bị tiêu diệt mái ấm tướng mạo mặt mũi địch vẫn đem tác dụng cho tới toàn viên của cuộc chiến tranh. Quân mái ấm Tiền Lê tấn công đòn ra quyết định so với đạo thủy binh Hầu Nhân chỉ bảo nhập khi đạo quân này đã biết thành phân tách tách ngoài thế trận links của toàn quân Tống. Tôn Toàn Hưng và Lưu Trừng đang được teo cụm kế hoạch ở vùng Hoa Sở nhằm tách bị quân Lê tiêu xài khử. Trần Khâm Tộ và đạo quân cỗ một mình còn đang được rơi lầy lội bên trên cánh đồng Tây Kết. Chính vì vậy Khi Lê Hoàn tổ chức triển khai phản công, Hầu Nhân chỉ bảo không tồn tại quân ứng cứu vãn, bị quân Đại Cồ Việt thịt bị tiêu diệt bên trên trận.
Xem thêm: ái thê là gì
Dùng mưu mẹo tấn công địch[sửa | sửa mã nguồn]
Diễn vươn lên là chiến sự đã cho chúng ta thấy thịt Hầu Nhân chỉ bảo ko bao nhiêu đơn giản. Bởi vậy Lê Hoàn mẹo tính sử dụng tiếp trá sản phẩm kỳ vọng thịt đích thương hiệu mái ấm tướng mạo theo đuổi cách:
- Bên nhập kín đáo gia tăng lực lượng, bài xích binh tía trận, chống bị cẩn mật
- Bên ngoài thì giấu quanh binh, nới bao vây, tách canh phòng
- Đồng thời thư kể từ sang trọng Tống tỏ vẻ sợ hãi, sử dụng lời nói lẽ nhún nhượng bộ, ngỏ lời nói cầu xin xỏ quy phục nhằm bảo toàn tính mạng của con người.
Tống sử Trung Quốc chép: "Lê Hoàn vờ vịt xin xỏ sản phẩm, tuy nhiên Hầu Nhân chỉ bảo và Tôn Toàn Hưng cứ tưởng là thật…". Vấn đề này chứng minh Hầu Nhân chỉ bảo và Tôn Toàn Hưng vướng lừa mưu mẹo của Lê Hoàn tuy nhiên lơ là ko chống bị. Do ê Khi bị quân Đại Cồ Việt luyện kích, Hầu Nhân chỉ bảo trọn vẹn bất thần, ko kịp chống hứng và bị thịt bị tiêu diệt.
Phối liên minh chiến thân thiện quân và dân[sửa | sửa mã nguồn]
Việc Lê Hoàn truyền hịch cầu tài, xuống chiếu tuyển chọn quân, thu bổng ở từng toàn bộ miền tổ quốc vẫn thực sự đẩy mạnh sức khỏe câu kết đánh nhau chống giặc nước ngoài xâm của quân dân Đại Cồ Việt. Những trận tấn công rộng lớn, ngoài quân nòng cốt của triều đình còn tồn tại sự nhập cuộc vô cùng tích vô cùng của những group dân quân địa hạt. Dân binh những xóm xã còn thông thường xuyên luyện kích, quấy rối những khi kẻ thù đang được dẫm chân bên trên địa điểm, ko tiến thủ được làm cho quân Tống bị tiêu tốn lực lượng, lòng tin sợ hãi.
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ a b c d e f Trần chống Chí (2003), Cuộc kháng chiến chống Tống thứ tự loại nhất, Nhà Xuất phiên bản Quân group Nhân dân, Thành Phố Hà Nội. (bản năng lượng điện tử)
- ^ Theo Trần chống Chí (2003), Lư Đa Tốn là Đồng bình Chương sự, tức Tể tướng mạo, của triều Tống Thái Tông.
- ^ a b c d e Quốc sử quán triều Nguyễn, Khâm lăm le Việt sử thông giám cương mục, chủ yếu biên quyển I.
- ^ Trần chống Chí (2003) dẫn An Nam chí nguyện của Cao Hùng Trưng.
- ^ Dẫn lại kể từ Lê Tắc (1335), An Nam chí lược, phiên bản dịch của Ủy ban Phiên dịch Sử liệu VN, Viện Đại học tập Huế, năm 1961.
- ^ Trương Hữu Quýnh (2007), "Chương V: Thế kỷ X: Cách đầu kiến thiết và đảm bảo vương quốc song lập, thống tức thời Khúc - Ngô - Đinh - Tiền Lê" nhập Trương Hữu Quýnh mái ấm biên, Đại cương lịch sử hào hùng VN luyện I, Nhà Xuất phiên bản giáo dục và đào tạo, Thành Phố Hà Nội, trang 116.
- ^ a b c d Ngô Sĩ Liên mái ấm biên, Đại Việt sử ký toàn thư, phiên bản kỷ, quyển I, kỷ Nhà Lê.
- ^ Lai lịch những tướng soái mái ấm Tống này được Trần chống Chí (2003) reviews.
- ^ Tống sử quyển 488 Liệt truyện đệ 247 nước ngoài quốc 4: Giao Chỉ
- ^ Trần chống Chí (2003) ước tính quân Tống kể từ 3 vạn cho tới 4 vạn.
- ^ Nguyễn Quang Ngọc (2005) nhận định rằng quân Tống đem 3 vạn (xem Nguyễn Quang Ngọc (2005), "Lê Hoàn và thắng lợi Bạch Đằng năm 981", nhập Bối cảnh lăm le đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản Hà Nội).
- ^ Lịch sử quân sự chiến lược VN luyện 3 vì thế Viện Lịch sử Quân sự VN biên soạn nhận định rằng quân Tống đem 4 vạn, gồm một vạn thủy quân vì thế Hầu Nhân chỉ bảo và 1 vạn lục quân vì thế Tôn Toàn Hưng dẫn sang trọng mùa đầu, 1-2 vạn thủy lục quân vì thế Lưu Trừng và Trần Khâm Tộ dẫn sang trọng mùa 2.
- ^ Trần chống Chí (2003) nhận định rằng trở nên Bình Lỗ này nên phía trên đường đi cho tới đế đô Hoa Lư, và xác lập đó là chiến lũy theo phong cách tuyến nhiều năm khoảng chừng 30 km dọc sông Hồng, kể từ Yên Lệnh (Thường Tín, Hà Nội) cho tới Bình Lục (Hà Nam). Còn Nguyễn Vĩnh Phúc (2005) thì dẫn nghiên cứu và phân tích của Lê Văn Lan nhận định rằng chống tuyến này ở phía Bắc trở nên Đại La, dọc sông Cà Lồ (xem Nguyễn Vĩnh Phúc (2005), "Lê Đại Hành và Sóc Thiên Vương" nhập Bối cảnh lăm le đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản Thành Phố Hà Nội.
- ^ Đại Việt sử ký toàn thư, phiên bản kỷ, quyển IV, kỷ Nhà Trần.
- ^ Trần Trọng Kim, VN sử lược.
- ^ Trương Hữu Quýnh mái ấm biên (2007), Đại cương lịch sử hào hùng VN - luyện I, Nhà Xuất phiên bản giáo dục và đào tạo.
- ^ a b Viện Lịch sử Quân sự VN (2003), Lịch sử Quân sự VN, luyện 3, Nhà Xuất phiên bản Chính trị Quốc gia.
- ^ a b Nguyễn Minh Tường (2005), "Đại phiên bản doanh của vua Lê Đại Hành nhập trận Bạch Đằng năm 981", nhập Bối cảnh lăm le đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản Thành Phố Hà Nội.
- ^ a b c d Lê Đình Sỹ (2005), "Có một trận quyết đấu bên trên sông Bạch Đằng năm 981", nhập Bối cảnh lăm le đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản Thành Phố Hà Nội.
- ^ a b c d Sách vẫn dẫn.
- ^ Sách vẫn dẫn, trang 116.
- ^ Nguyễn Quang Ngọc (2005) dẫn lại kể từ Lý Đào nhập Tục tư trị thông giám ngôi trường biên.
- ^ a b Nguyễn Quang Ngọc (2005), "Lê Hoàn và thắng lợi Bạch Đằng năm 981" nhập Bối cảnh lăm le đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn của Nhà Xuất phiên bản Thành Phố Hà Nội.
- ^ Sách vẫn dẫn, trang 117.
- ^ a b Nguyễn Hữu Tâm (2005), "Đại thắng ngày xuân năm 981 bên trên sông Bạch Đằng của quân dân Đại Cồ Việt qua quýt một vài văn tự của Trung Quốc", nhập Bối cảnh lăm le đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản Thành Phố Hà Nội.
- ^ Đại Việt Sử ký Bản kỷ Toàn thư, Quyển VI, Kỷ Nhà Trần, mục Anh Tông Hoàng Đế, Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội (Hà Nội) ấn hành (1993)
- ^ “Trần chống Chí: Lê Đại Hành đập phá Tống lưu giữ vững vàng song lập. Số 25. Khoa sử. Đại học tập vương quốc Hà Nội”. Bản gốc tàng trữ ngày 14 mon 7 năm 2014. Truy cập ngày 28 mon 7 năm 2014.
- ^ Đại sư Khuông Việt (933-1011) Thiền Uyển luyện anh.
- ^ “Nguyễn Vinh Phúc: Lê Đại Hành và Sóc thiên vương vãi. Bối cảnh lăm le đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn”. Bản gốc tàng trữ ngày 14 mon 7 năm 2014. Truy cập ngày 28 mon 7 năm 2014.
- ^ Trần chống Chí: Bản ngọc phả về bà phu nhân Lê Đại Hành tấn công giặc Tống. Tạp chí hán nôm số 2 (51), năm 2002
- ^ Trần Đình Hoành. Lĩnh Nam chích tai quái.Truyện nhị vị thần ở Long Nhãn, Như Nguyệt
- ^ “Đại Việt sử lược Quyển I. Vua Lê Đại Hành” (PDF). Bản gốc (PDF) tàng trữ ngày 11 mon 8 năm 2014. Truy cập ngày 28 mon 7 năm 2014.
- ^ 20 trận tấn công nhập lịch sử hào hùng dân tộc. Nhà Xuất phiên bản Quân group Nhân dân. Thành Phố Hà Nội, 2003. tr. 40.
- ^ An Nam chí lược - Quyển Đệ nhị.
- ^ Xem Bùi Duy Tân (2005), "Nam quốc quật hà và Quốc tộ, nhị siêu phẩm khai mạc lịch sử hào hùng văn học tập ngang qua quýt triều đại Lê Hoàn", nhập Bối cảnh lăm le đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn, Nhà Xuất phiên bản Thành Phố Hà Nội đem nói đến những nghiên cứu và phân tích này.
- ^ Các trận tấn công nhập Lịch sử Quân sự VN
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Lê Hoàn
- Hoa Lư
- Nhà Tiền Lê
- Đại Cồ Việt
- Chiến tranh giành Tống - Việt, 1075-1077
- nhà Tống
- Bắc Tống
- Hầu Nhân Bảo
- Các kho bãi cọc bên trên sông Bạch Đằng
- Chiến tranh giành Đại Cồ Việt - Đại Lý
Bình luận